İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth’i anma etkinliklerinde protesto gösterisi düzenleyen bir dizi monarşi zıddının gözaltına alınması, toplumsal medyada da tartışmalara yol açtı. Bu durum, insan hakları aktivistleri, siyasetçiler ve sivil toplum örgütleri tarafından eleştirildi.
Eski İngiliz siyasetçi Prof. Dr. Tim Wilson, kelam konusu müdahalelerin en temel haklardan olan tabir özgürlüğü kapsamında kıymetlendirilmesi gerektiğini belirterek, “İfade özgürlüğü hakkı, İngiliz demokrasisinde temel bir haktır. Ulusal karakterimizi ve ülkemizi tanımlayan ögelerden biridir.” dedi.
‘BİRÇOK KİŞİ GÖZALTINA ALINDI’
Kraliçe II. Elizabeth’in mevti ve akabinde tahtın varisi oğlu Charles’ın resmen kral ilan edilmesiyle kimi monarşi terslerinin şov düzenlemeye başladığını aktaran Wilson, şöyle devam etti:
“Buckingham Sarayı’nın önünde ‘Benim hükümdarım değil’ yazılı pankart taşıyan bir adam, Aberdeen’de yumurta fırlatmaya hazır bir adam ve Edinburgh’daki Royal Mile Caddesi’nde annesinin tabutunu takip ederken Prens Andrew’a hakaretler yağdıran bir adam var. Ayrıyeten sömürgeciliği kınayan döviz taşıyan bir bayan ve Oxford’da İştirak Bildirgesi’nin resmi duyurusu sırasında ‘Onu kim seçti’ diye bağıran bir adam gözaltına alındı.”
‘MONARŞİYE KARŞI OLAN HERKES BEYAZ AYKIRISI DEĞİL’
Wilson, şimdi az sayıda kişinin bu münasebetle gözaltına alındığını lakin polisin yetkilerini tabir özgürlüğünü kısıtlamak için kullanmasının yanlış olduğunu kaydederek, ülkesindeki temel hak ve özgürlüklerin Magna Carta mutabakatına dayandığına dikkati çekti.
“İfade özgürlüğü hakkı, ülkemizi tanımladığını düşündüğüm haklardan biridir ve bu devletin armağanı değildir. Tabir özgürlüğü, temel bir haktır ve buna bedel vermeliyiz.” sözünü kullanan Wilson, toplumsal medyadaki monarşi tersleriyle ilgili tartışmalara değindi.
Wilson, Krallık istemeyenlerin toplumsal medyada “göçmen, beyaz olmayan yahut ülkesini sevmeyen” şahıslar formunda ötekileştirilmesiyle ilgili, “Monarşiye karşı olan hiç kimsenin ırkçı ya da beyaz zıddı olduğunu düşünmüyorum. Monarşi aksisi, farklı geçmişlere ve görüşlere sahip birçok Cumhuriyetçi var ve bunlardan kimileri parlamentoda bulundu. Bu ülkelerini daha az sevdikleri manasına gelmez.” diye konuştu.
‘KRALİÇE SÖMÜRGECİ GEÇMİŞTEN GELEN BİR DİNOZOR DEĞİLDİ’
Birleşik Krallık’taki monarşi terslerinin sayıca fazla olmadığını tabir eden Wilson, Kraliçe’nin vefatıyla, bu şahısların görünür olmasında medyanın rolüne dikkati çekti.
Kraliçe ve monarşinin ırkçılık ve sömürgecilikle irtibatlı olduğu tenkitlerine işaret eden Wilson, “Monarşi sömürgeciliğin izlerini miras almış olsa da, bu mutlaka geçmişte kaldı ve II. Elizabeth, sömürgeciliğe direkt dahil olmayan ve aslında İngiliz Milletler Topluluğu’nun gelişimine bağlı olan bir figürdü. İngiliz Milletler Topluluğu, onun eşitlik, çeşitlilik, özgürlük ve yeni bir çağa bağlılığını gösteriyor. O kolonyal geçmişten gelen bir dinozor değildi.” görüşünü paylaştı
CENAZE MASRAFLARI DA TARTIŞMA YARATTI
Diğer yandan Kraliçe II. Elizabeth’in cenaze masrafları, cenaze hasebiyle ilan edilen resmi tatiller ve yeni Kral III. Charles’ın taç giyme merasiminin İngiliz iktisadına değerliye mal olacağı belirtildi.
The Economic Times’ın haberine nazaran, yalnızca Kraliçe II. Elizabeth’in cenaze merasimi, 6 milyar sterline mal olacak ve masraflar halkın vergileriyle karşılanacak.
Tüm dünyayı tesiri altına alan Kovid-19 salgını ve Rusya-Ukrayna savaşının global tesirlerinin önemli formda hissedildiği kaydedilen İngiltere’de aktivistler, toplumsal medyadan yaptıkları paylaşımlarda, “Biz kendi cenazemizin masraflarını karşılıyoruz. Kraliyet ailesi neden kendi masraflarını karşılamıyor?” sorusuyla tartışma başlattı.
Wilson, bu bahiste “Taç giyme merasimi ve hükümdarın cenazesi için para ödüyoruz, zira hükümdar ülkemizi temsil ediyor. Bu birçok taraftan İngiliz bayrağından daha kıymetli. Milletimizin beden bulmuş hali olan hükümdardır. Birebir biçimde, devletimizi temsil eden Buckingham Sarayı ve Westminster Sarayı için de ödeme yapıyoruz.” diye konuştu.
‘CENAZE MASRAFI TENKİTLERİ MANİPÜLATİF’
Törenin daha mütevazi düzenlenebileceği tenkitlerini manipülatif bulduğunu aktaran Wilson, “(Kraliçe II. Elizabeth) Ömür uzunluğu vazife yapan asil ve onurlu bir bayandı ve bence tıpkı biçimde takdiri hak ediyor.” dedi.
Wilson, 70 yıl ülkesine hizmet etmiş bir Kraliçe’nin daha yası tutulmadan yapılan tenkitleri zalimce bulduğunu lisana getirerek, “Liz Truss ve Sir Keir Starmer üzere isimler Majesteleri Kraliçe II. Elizabeth’in cazibesi ve nezaketi karşısında anti monarşistler tavırlarını değiştirdi. Evet, elbette kraliyet ailesinde meseleler var, lakin her ailede meseleler var. Anayasal monarşi, tüm savunmasızlığı ve başarısızlıklarıyla insanlıkla ilgili. Bu biziz.” görüşünü paylaştı.
AKTİVİSTLER VE MİLLETVEKİLLERİ HAREKETE GEÇTİ
Kampanya kümesi Republic, son gözaltılarla ilgili kaygılarını lisana getirmek üzere, polis yetkililerine “taç giyme merasimi öncesi protestoların barışçıl bir formda devam etmesine müsaade verilmesini” beklediklerini yazmıştı.
Gazeteci Neil Mackay, Twitter’da “Neden monarşi hakkında tartışma yok?” formunda paylaşımda bulunmuştu.
Mackay paylaşımında, “Cumhuriyetçilerin görüşlerini lisana getirmelerine müsaade verilmeli. Monarşi tersleri rastgele bir platformdan yoksun bırakılıyor, ya da daha berbatı, susturuluyor ve hatta gözaltına alınıyor. Kendinden emin ve olgun bir demokrasinin ayırt edici özelliği, uygulama zorunluğu değil, tartışmadır.” sözüne yer vermişti.
Muhafazakar Parti vekili David Davis de İskoçya polisinden “ifade özgürlüğü unsurunu feda etmemelerini” istemişti.
Davis, toplumsal medyada “Dün İskoçya Emniyet Müdürü’ne, monarşi zıddı bir protestocunun polis tarafından suçlanması konusundaki tasamı lisana getirerek yazdım.” paylaşımında bulunmuştu.
Milli yas sürecinde saygılı olmak ve söz özgürlüğü unsurunu feda etmemek gerektiğinin altını çizen Davis, “Ben sadık bir monarşistim lakin cumhuriyetçilerin de herkes kadar görüşlerini lisana getirme hakkı var.” tabirini kullanmıştı.