Son 1,5-2 yıldır daima artan konut fiyatları TCMB bilgilerine nazaran eylülde yıllık yüzde 190’a kadar yükselerek yeni rekorunu kırmıştı. Birinci defa 2022 Aralık’ta sürat kesmeye başlayan fiyatlar 2023 Ocak’ta ise yıllık yüzde 153,1’e geriledi.
Yüksek enflasyona karşın konut fiyatlarındaki artışın neden sürat kestiği konusunu Ekonomist Dr. Mahfi Eğilmez kaleme aldı.
Kendi bloğunda ‘Konut Fiyatları Niye Eskisi Kadar Artmıyor?’ başlıklı bir yazı yazan Dr. Eğilmez, “Önümüzdeki aylarda faizlerin enflasyona yaklaşmaya devam ettiği her adımda hem konut satışlarındaki düşüşü hem de fiyat artışlarındaki gerilemeyi çok daha açık biçimde göreceğiz” değerlendirmesini yaptı.
En değerli sebep satışların düşmesi
Eğilmez’in aktardığına nazaran, konut fiyatlarında yaşanan artışın son devirde yavaşlamasının birkaç nedeni var.
Bunlardan birincisinin ‘enflasyonun baz tesiriyle de olsa sürat kesmesi’ olduğunu aktaran Eğilmez, ikinci ve asıl kıymetli nedenin ise ‘satışların düşmesi’ olduğunu aktardı.
“Normal şartlarda enflasyon yükselirse konut talebi düşer, fiyatlar da talep düşüklüğü nedeniyle enflasyon kadar süratli yükselmez” diyen Dr. Eğilmez, “Bizde normal şartlar geçerli değil. Faiz enflasyonun 30 puan altında olunca beşerler birikimlerini koruyabilmek için bankaya yahut tahvile yatırmak yerine konuta yatırıyor. Bu tercih, konuta talebi ve münasebetiyle konut fiyatlarını artırıyor. Son devirde mevduat faizlerinde yavaş yavaş artış başladı. Bu gelişme konuta talebi azalttı ve fiyatlar da eskisi kadar artmaz oldu” dedi.
‘Düşüşü daha açık göreceğiz’
Öte yandan, mart sonu prestijiyle kur muhafazalı mevduatta faiz tavanı kaldırılınca mevduat faizleri ile tahvil faizlerindeki yükselmenin biraz daha hızlandığını anımsatan Eğilmez, yazısında şu öngörüye yer verdi:
Önümüzdeki aylarda faizlerin enflasyona yaklaşmaya devam ettiği her adımda hem konut satışlarındaki düşüşü hem de fiyat artışlarındaki gerilemeyi çok daha açık biçimde göreceğiz.
Eğilmez, şöyle devam etti:
Türkiye, 2021’in ikinci yarısında büyüme modeli olarak faizi, enflasyonun çok altına düşürüp tüketimi körükleme sistemini seçti.
Bu model, yüksek enflasyon yaratarak bir yandan paradan kaçmaya yol açan öne çekilmiş talep, bir yandan da insanların ellerindeki varlıkların bedellerinin arttığını düşünmesine yol açan servet tesiriyle tüketimlerini artırmalarını ve bu yolla büyümenin yüksek kalmasını sağladı.
Bu yaklaşım insanların zihninde bir yanılsama yarattı ve davranışlarını ona nazaran belirlemelerine yol açtı.