Mısır lirasının dolar karşısında önemli bir paha kaybına uğraması ve ülkede artan besin fiyatları halkı güç durumda bırakırken, Kahire hükümetinden alternatif bir tahlil önerisi geldi. Besin fiyatlarının yükselişine dair yapılan tenkitlere, “Tavuk ayağı sıhhatinize ve bütçenize güzel gelir” biçimde cevap verildi.
Artan besin fiyatları ve doların yükselişi nedeniyle son aylarda iktidara yansıların ağırlaştığı Mısır’da hükümet, halka tasarruf için tavuk ayağı yeme tavsiyesinde bulundu. Ucuz bir alternatif protein kaynağı olarak övgüyle bahsedilen tavuk ayağı için, Mısır’daki bir hükümet ünitesi, “Vücuda ve bütçeye faydalı” sözlerini kullandı.
Söz konusu tavsiyeye toplumsal medyada verilen reaksiyonlar büyürken, milletvekili Kerim el Sedat ise açıklamanın ‘mevcut krizin gerçekliğinden kopuk’ olduğunu söyledi.
En kalabalık Arap ülkesi olan Mısır, ekonomik kriz nedeniyle Milletlerarası Para Fonu’ndan (IMF) 3 milyar dolarlık bir borç fonu istemek zorunda kaldı.
“Eskiden 1 lira olan ekmek, artık 3 lira”
Sputnik’te yer alan habere nazaran; Kahire’de yaşayan 34 yaşındaki Rehab isimli bir vatandaş, “Eskiden 1 liraya ekmek alıyorduk, artık neredeyse 3 liraya çıktı. Kocam ayda 6 bin lira (242 dolar) kazanıyor. Evvelce bu bize bir ay yeterdi fakat şu anda 10 gün lakin geçinebiliyoruz” dedi.
Gıda tüketiminin kıymetli bir kısmını ithalata dayalı olan Mısır’da yemeklik yağ ve baklagiller üzere temel besin hususlarının fiyatları da yükselince, 104 milyon nüfuslu ülkenin hane iktisadına önemli bir baskı oluştu. Büyük süpermarketlerde, her bir müşterinin en fazla üç torba pirinç, iki şişe süt ve bir şişe yağ satın alabilecekleri konusunda ikazlar asıldı.
“Artık kırmızı et üzere bir seçeneğimiz yok”
13 kişilik ailesinin geçimini sağlayan Reda isimli 55 yaşındaki bir hastane kapıcısı, donmuş et fiyatının iki kattan daha fazla zamlandığını ve ‘artık kırmızı et üzere bir seçeneğe sahip olmadıklarını’ söyleyerek, “İki maaşla bile artık alamadığımız birçok şey var” diye konuştu.
Mısır lirası son 10 ayda yüzde 70 oranında paha kaybetti. Son darbe ise çarşamba günü yüzde 8’lik bedel kaybıyla birlikte geldi. Tıpkı gün iki devlet bankasının yüzde 25 faiz oranıyla bir yıllık tasarruf sertifikalarını açıklayınca, iktisat uzmanları alarm zillerini çaldı.
Kriz nedeniyle Cumhurbaşkanı Abdulfettah el Sisi ve hükümeti, döviz arayışına girdi. Ulaştırma Bakanı Kamil el Vezir, bu aydan itibaren turistlerin ülkede kullandıkları tren hizmeti için biletlerini dolarla ödeyeceğini açıkladı. Çok sayıda banka ise döviz üzerinden yapılan para çekme süreçlerini sonlandırarak, kredi kartı fiyatlarını üç katına çıkardı.
Moody’s: Mısır, dış borcunu ödememe riski en yüksek olan 5 ülkeden biri
Hükümet yanlısı bir televizyonda talk show sunan Amr Adib, bankaların döviz süreçlerine getirdiği kısıtlamalara reaksiyon göstererek, en azından yurtdışındaki Mısırlıların ülkelerine dönebilmeleri için havaalanında taksiye binecek kadar para çekilmesine müsaade verilmesi davetinde bulundu.
Son 10 yılda dış borcunu üçe katlayarak 157 milyar dolara çıkaran Mısır, 28 milyar doları Körfez müttefiklerinden gelen mevduat olmak üzere 33.5 milyar dolarlık yabancı rezerve sahip.
IMF’in 46 ay vadeli 3 milyar dolarlık borç planı, sırf 2022-2023 periyodunda borç servisi 42 milyar dolara yükselen Kahire için kovadaki damla niteliği taşıyor. Derecelendirme kuruluşu Moody’s de Mısır’ı dış borcunu ödememe riski en yüksek olan 5 ülkeden biri olarak gösteriyor.
Krizi pahalandıran Alman Memleketler arası ve Güvenlik İşleri Enstitüsü’nden Stephan Roll, şu tabirleri kullandı:
“Cumhurbaşkanı Sisi’nin takviyesine bağlı olduğu Mısır ordusu, borç siyasetinden en çok faydayı sağlayan taraf. Dış borç, kıymetli ölçüde para kazanabilecekleri büyük projelerin, yani askeri mühendislere emanet edilen büyük kalkınma projelerinin finansmanına yardımcı oldu. Hasebiyle alınan dış borçlar yalnızca otoriter rejimi güçlendirmeye hizmet etti.”
‘Süveyş Kanalı satılacak mı?’ telaşı: Sisi, ‘Ben o işi nasıl halledeceğimi düzgün bilirim’ dedi
IMF’in baskısı altında olan Mısır artık uzun müddettir ertelediği birtakım özelleştirme projelerinde ilerleme kaydetmeyi umuyor. Süveyş Kanalı için bir bağımsız fon oluşturma istikametinde yapılan bir atılım, Mısır’ın en değerli ulusal gurur kaynaklarından olan Süveyş üzerindeki egemenliğini kaybedeceğine dair kaygılara yol açtı.
Kahire yetkilileri her ne kadar “Süveyş Kanalı satılık değil” diyerek inanç oluşturmaya çalışsa da şahsen Sisi tarafından denetlenen bir fon, kanalın gelirlerini yabancı yatırım çekmek için artırmayı amaçlıyor. Sisi yakın bir vakitte,“Konu para olunca, o işi bana bırakın. Ben o işi nasıl halledeceğimi düzgün bilirim” demişti.