T24 Çevre
İklim aktivisti Greta Thunberg, Azerbaycan’ın Türkiye üzerinden İsrail’e petrol sevkiyatı yapmayı sürdürdüğünü sav eden protestoculara takviye verdi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, iddiaları “tamamen asılsız” olarak nitelendirerek yalanladı.
Filistin İçin Bin Genç isimli küme, 10 Kasım’da toplumsal medya hesaplarından Thunberg’in bir görüntü iletisini paylaştı.
Thunberg, 11 Kasım’da Türkiye konsoloslukları önünde memleketler arası protesto daveti yaptı.
Filistin İçin Bin Genç ve çeşitli kümeler bir müddettir İsrail’e milletlerarası güç boykotu yapılması davetinde bulunuyor.
Türkiye, 2 Mayıs’ta Gazze’ye “kesintisiz ve kâfi ölçüde insani yardım akışına müsaade verinceye kadar” İsrail ile ihracat ve ithalatın durdurulduğunu açıklamıştı.
Karşılıklı tezler Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Boru Sınırı etrafında şekilleniyor.
Tartışma Meclis’e taşındı
12 Kasım Salı günü TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’ndaki Ticaret Bakanlığı bütçe görüşmelerine de “İsraille ticaret” tartışmaları damga vurdu.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat ile CHP milletvekilleri ortasında tartışmalar yaşandı. CHP, İsrail’le ticaretin devam ettiğini savunurken, Bakan Bolat bu iddiaları yalanladı.
CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, iktidarın “İsrail’le ticaret yapılmıyor” dediğini lakin ticaretin devam ettiğini savundu. “Bir taraftan ağlıyorlar, bir taraftan ticaret yapıyorlar” diyen Ağbaba, gemilerle İsrail’e hür türlü malzenin gittiğini tez etti.
Bolat, 2 Mayıs’ta alınan karar doğrultusunda İsrail’le ihracat ithalatın büsbütün durdurulduğunu söyledi. “İhracat, ithalat sıfırdır” diyen Bolat, Filistin Hükümeti’nin gelerek, “Bizim Türk mallarına muhtaçlığımız var. Filistin topraklarında 6 milyon insan yaşıyor” dediğini belirtti.
BTC nedir?
Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Sınırı, Azeri petrolünü Hazar Denizi’nden Ceyhan Limanı’na, oradan da Akdeniz üzerinden Avrupa pazarlarına taşıyor.
Boru sınırını kurmak ve işletmek için kurulan BTC Co. isimli şirkette en fazla hisseye sahip olan birinci beş ortak şöyle:
BP: %30,1
SOCAR: %25
Unocal: %8,90
Statoil: %8,71
Türkiye Petrolleri: %6,53
BTC’nin Adana Ceyhan’daki ham petrol terminalinde açılış merasimi 2006 yılında düzenlenmişti
Sistem Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye ortasında 1999’da imzalanan Konut Sahibi Hükümet Muahedesi (HGA) çerçevesinde çalışıyor.
BTC boru sınırının operatörü BP.
Boru sınırının Türkiye hudutları içerisindeki 1076 kilometrelik kısmını ise BOTAŞ International Anonim Şirketi (BİAŞ) işletiyor.
Aktivistlerin argümanları neler?
Thunberg, 10 Kasım’da Filistin İçin Bin Genç isimli kümenin sayfasından yayınlanan bildiride Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Boru Sınırı üzerinden İsrail’e petrol sevkiyatının devam ettiğini öne sürdü.
Thunberg şunları söyledi:
“Cumhurbaşkanı Erdoğan, Filistin ile dayanışmadan kelam ediyor fakat Türkiye limanları açık kalarak Filistinlileri katleden makinelere yakıt sağlayan petrolün İsrail’e akmasına müsaade veriyor.
“BP ve Azerbaycan’ın SOCAR şirketi tarafından işletilen BTC boru çizgisi İsrail’in petrol muhtaçlığının neredeyse yarısını karşılıyor.
“Erdoğan ve [Azerbaycan lideri İlham] Aliyev, küresel güç piyasasındaki yerlerini sağlamlaştırarak kar ederken Filistinliler bunun bedelini hayatlarıyla ödüyor.”
Greta Thunberg, İsrail’e ambargo daveti yapan kümelerin davetine katıldı
Thunberg’in bildirisi, BM İklim Değişikliği Konferansı COP29’un Azerbaycan’ın başşehri Bakü’de başlamasından bir gün evvel yayımlanmış oldu.
İhracatının yüzde 90’ını petrol ve gaz gelirlerinden oluşan Azerbaycan’ın COP29’a konut sahipliği yapması tartışma konusu olmuştu.
Enerji Bakanlığı ne diyor?
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, “Ceyhan’dan İsrail’e petrol sevkiyatı yapıldığı ve Türkiye’nin buna müsaade verdiği istikametindeki savlar büsbütün asılsızdır” diyerek iddiayı yalanladı.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, 10 Kasım’da yaptığı açıklamada sınırın Türkiye kesitinin BOTAŞ International A.Ş. tarafından işletildiğini vurguladı.
Bakanlık, bu operasyonun BTC ortakları ile imzalanan İşletme Muahedesi çerçevesinde yürütüldüğünü ekledi.
SOCAR’ın İsrail’e petrol sağladığını sav eden bir küme 24 Ekim’de İzmir’de hareket yapmıştı
Açıklamada ayrıyeten, BTC üzerinden taşıdıkları petrolü, Haydar Aliyev Limanı’ndan dünya pazarlarına satan şirketlerin, Türkiye’nin İsrail’e yönelik ticarete son verme kararına “saygı duyduğu ve teslim noktası İsrail olan rastgele bir yükleme gerçekleşmediği” söz edildi.
Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığı Dezenformasyonla Uğraş Merkezi de 11 Kasım’da yaptığı açıklamada Türkiye ve İsrail ortasında ihracat ve ithalat süreçlerinin 2 Mayıs 2024 tarihinden itibaren “tüm eserleri kapsayacak biçimde büsbütün durdurulduğunu” vurguladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan Mayıs ayında İsrail’le ticaretin askıya alınmasının akabinde yaptığı açıklamada “Aramızda 9,5 milyar dolarlık bir ticaret hacmi vardı. Bu ticaret hacmini de biz yok farz ederek bu kapıyı kapattık” demişti.