İYİ Parti Eskişehir Milletvekili Arslan Kabukcuoğlu, TBMM’nde düzenlediği basın toplantısında taban fiyat konusunda açıklamalarda bulundu.
Asgari fiyatın, yasal bakımdan emekçilere emekleri karşılığında ödenecek en düşük düzey olduğunu söz eden Kabukcuoğlu, “Asgari fiyat personelin besin, konut, sıhhat, ulaşım ve kültürel ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden en az seviyede karşılayacak biçimde hesaplanmaktadır. 2004 tarihinde yayınlanan Taban Fiyat Yönetmeliği’nde taban fiyat, emekçilerin olağan bir çalışma günü karşılığında ödenen ve emekçinin besin, konut, giysi, sıhhat, ulaşım ve kültürel alandaki mecburî gereksinimlerini günün fiyatları üzerinden taban seviyede yetecek fiyat olarak tanım edilmektedir. Memleketler arası Çalışma Organı, İLO, taban fiyatı, personele kâfi hayat şartlarını sağlayacak bir seviyenin garanti edilmesi olarak tanımlamaktadır” dedi.
“ASGARİ FİYATTAN VERGİ ALINMASI DEĞERLİ BİR ÇELİŞKİDİR”
Bazı ülkelerde toplu iş kontratları ile minimum fiyatların belirlendiğini belirten Kabukcuoğlu kelamlarını şöyle sürdürdü:
* İşçi sınıfının en az beklentiye sahip olduğu, en ucuz besinleri tükettiği bir ülkede halk, her türlü talihsizliklere ve sefalete açık yaşar. Bu beşerler tabana vurmuş olduklarından, daha da aşağıya çekilecekleri bir seviye kalmamıştır. Bu nedenlerle hükümetin minimum fiyat belirlemesi yerindedir. Fiyatların belirlenmesinde, doğal fiyat teorileri, fiyat fon teorisi, artı kıymet teorisi, marjinal verimlilik teorisi, pazarlık gücü teorisi, satın alma gücü teorisi üzere kuramlar geliştirilmişse de, tam bir mutabakat sağlanamamıştır.
* Ülkemizde taban fiyat üzerinden vergi alınması değerli bir çelişkidir. Minimum seviyede yaşayacak kadar tabiri tarifin içindeyken, vergi alınarak minimum fiyat aşındırılmaktadır. Dünyada minimum fiyatın belirlenmesine dair pek çok prosedür vardır. Kimi ülkelerde minimum fiyatı yargı belirlemekte iken, kimilerinde da kanun koyucu ya da yetki verdikleri makamlar belirliyor.
* Minimum fiyatı, hükümetin belirlediği ülkeler de var. Birtakım ülkelerde ise aktif tavsiye gücüne sahip, heyetlerce belirleniyor. Ayrıca ülkelerde vazifesi minimum fiyatı belirlemek olan, aldığı karar itiraz yolu kapalı olan kurumlar var. Kimi ülkelerde toplu iş kontratları ile taban fiyat belirlenmektedir.
“İŞÇİLER HER YIL MAAŞLARI ARTSIN DİYE HÜKÜMETE EL AÇIYOR”
Türkiye’de 10 milyon civarında çalışanın minimum fiyatla çalıştığına dikkat çeken Kabukcuoğlu şöyle konuştu:
* Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanan 2022 Temmuz ayı istatistiklerine nazaran, ülkemizde 15 milyon 987 bin 428 personel olduğu düşünüldüğünde, çalışma ömründe yer alan çalışanlarımızın yüzde 62,54’ü taban fiyat almaktadır. Ülkemizin, Avrupa Birliği ülkeleri içinde en düşük taban fiyata sahip ülkelerden biri olmanın yanında, minimum fiyatla çalışanların oranının en yüksek olduğu ülke olduğu gerçeğini göz önünde bulundurmamız gerekiyor.
* Taban fiyatla çalışan çalışanların oranı Yunanistan’da yüzde 4, Almanya’da yüzde 5, Fransa’da yüzde 8, Polonya’da yüzde 17 ve bize en yakın orana sahip Romanya’da yüzde 21 iken, ülkemizde yüzde 62,54’tür. Ülkemizde ekonomik istikrarlar çalışanlar aleyhine bozulmaktadır. Son 2 yılda çalışanlarımızın ulusal gelirden aldıkları hissede yüzde 4,4, personel fiyatlarında yüzde 14 düşme oldu. Çalışanların Ulusal Gelirdeki bu kayıpları öteki kümelere transfer edilmiştir.
* Çalışanların üçte ikisi taban fiyatla çalışıyor olması hükümetin eline diğer bir koz vermiştir. Personeller her yıl maaşları artsın diye hükümete ellerini açıyor, gözlerini kapatıyorlar. Böylelikle hükümet ne verse personel çaresiz. Ülkemizde minimum fiyat hükümetçe oy istismarına uğrayan bir alan olmuştur. Toplu iş kontratında Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı 4 toplantı yapıyor. Sonuçta kararı hükümet veriyor. Güya çalışanların fikri alınıyormuş üzere yapılıyor.
“İŞ KOLLAR İÇİN BAŞKA AYRI MİNİMUM FİYAT BELİRLENMELİ”
Ülkemizde şimdiye kadar taban fiyat uygulamalarının pek çok mahsurları olduğunu ve bunların düzeltilmesi için, Aralık 2022 tarihi bir fırsat olduğunu da belirten Kabukcuoğlu, minimum fiyat belirlenirken şu konuların dikkate alınması gerektiğini söyledi:
* İşçinin aile fertleri de dikkate alınmalıdır.
* Minimum fiyat üzerindeki vergiler emekçiyi daha da yoksullaştırmaktadır; taban fiyat vergi dışı kalmalıdır.
* Bölgeler ortasında büyük farklılıklar vardır. Bölgeler ortasındaki farklılığa nazaran taban fiyat belirlenmelidir. Vanlı İstanbullunun yüzde 25’i kadar, Mardinli İstanbullunun yüzde 30’u kadar, Erzurumlu İstanbullunun yüzde 40’ı kadar kişi başına gelir elde ediyorlar. Taban fiyat, İstanbul dışında yaşayan vatandaşların, İstanbul’da yaşayan vatandaşların gelirini yakalamasına vesile olmalıdır.
* İş kolları için farklı ayrı taban fiyat belirlenmelidir.
* Hükümetin son yıllarda oynadığı ekonomik siyasetler yüzünden, ücretliler değerli gelir kaybına uğradılar. Oluşturulacak yeni taban fiyatla, yoksulluğun azaltılması hedeflenmelidir. Son yıllarda görülen enflasyonun, ücretlilerin gelirlerinde neden olduğu kayıpları telafi için, taban fiyat belirlenmesi kıymetlidir. Ayrıyeten taban fiyat 2020 yılından itibaren ortalama fiyat olmaya süratle yönelmiştir.
* Minimum fiyat sadece taban ücretliler değil, üst küme emekçileri de yakından ilgilendirmektedir.
* Ülkemizde minimum fiyat geçmişe yönelik olarak belirlenmektedir. Türk-İş genel liderinin söylediği üzere, evvel taban fiyat artacak propagandası yapılmakta, tüketim eserlerinin fiyatı yükselmekte, sonra da yeni taban fiyat ilan edilmektedir. Bu büsbütün çalışanın aleyhine çalışan piyasa düzeneğidir. 4 kişilik bir personel ailesinde, minimum fiyat açlık sonu civarındadır. Bu görüşle belirlenen taban fiyatla bir emekçi ailesinin refahı yakalaması mümkün değildir. Minimum fiyat belirlenirken çalışanın ailesinin dikkate alınmaması büyük bir haksızlıktır.
* Ülkemizde emekçi sayısının düşmesinden öbür sendikalı emekçi sayısı da azalmaktadır. 2020 yılında Türkiye’de sendikalı emekçilerin oranı yüzde 10’dan az iken, Belçika’da yüzde 50, İsveç’te yüzde 65, Hollanda’da yüzde 15, Almanya’da yüzde 16’dır. Personellerin sendikalı olmamaları, onların aktif hak aramasına pürüz olmakta, siyasi güçlerini zayıflatmaktadır. Sendikalı emekçilerin sayısal azlığı, sendikasız çalışanların de haklarının verilmemesine neden oluyor.