Kamuoyunda “kâğıt toplayıcıları” olarak bilinen ve rastgele bir işletmeye bağlı olmaksızın atık toplayıcılığı yapan vatandaşlarla ilgili 2022/6 sayılı Bakanlık Genelgesi; Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un imzasıyla yayımlandı. “Atık Toplayıcıları” bahisli Genelge, hür olarak atık toplayıcılığı yapanları “sıfır atık bilgi sistemi” ile kayıt altına alarak yetkilendiriyor ve çalışma sistemini düzenliyor.
Plastik, kâğıt ve metal üzere kıymetlendirilebilir atıkların toplanmasına çekidüzen getiren ve rastgele bir işletmeye bağlı olmaksızın Atık toplayıcılığı yapan vatandaşlarla ilgili bir dizi önlem ve kararları içeren “Atık Toplayıcıları” bahisli Bakanlık Genelgesi yayımlandı. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un imzasıyla yayımlanan 2022/6 sayılı Genelgede, mülki yönetim amirlerinin uygulamaya yönelik gerekli uyumu sağlamaları, belediyelerin ise saha uygulamaları ile alandaki tertip ve önlemleri mevzuata uygun olarak yürütmeleri isteniyor.
KİMLER, NASIL BAŞVURABİLİYOR?
Atık toplayıcılığı faaliyeti yürüten şahısların, faaliyet gösterdikleri yerin belediyesine T.C. kimlik numarası ve bağlantı bilgileriyle başvurması gerekiyor. Belediyeler ise hukuka uygunluğu açısından 18 yaş ve üzeri şahısların müracaatlarını değerlendirmeye alabilecek.
Belediyeler, müracaatta bulunan bağımsız sıfır atık toplayıcısı şahısların bilgilerini vilayet / ilçe emniyet müdürlüklerine ve jandarma komutanlıklarına bildirecek. Emniyet müdürlükleri ve jandarma komutanlıkları ise uygun bulunanları, ilgili belediyelere bildirilecek.
Belediyeler tarafından müracaat süreci tamamlanan ilgili atık toplayıcısı, Sıfır Atık Bilgi Sistemi’ne kaydedilecek ve “Bağımsız Sıfır Atık Toplayıcısı Kartı” sahibi olabilecek.
BAĞIMSIZ SIFIR ATIK TOPLAYICISI KARTI NEDİR?
Bağımsız Sıfır Atık Toplayıcısı Kartında belediyenin ismi ve logosu, sıfır atık logosu, atık toplayıcısının fotoğrafı, adı-soyadı, kimlik numarası, Sıfır Atık Bilgi Sistemi kayıt numarası, kartın düzenlendiği tarih, Belediye Başkanlığının imza ve mührü yer alacak.
İlgili ilçede atık toplama yetkisi yalnızca bu karta sahip olanların olacak ve Toplayıcı şahıs, kayıtlı olduğu ilçe dışında öteki bir ilçede atık toplama işi yapamayacak.
Bağımsız Sıfır Atık Toplayıcısı Kartı, kart sahibi dışında öteki şahıslarca kullanılamayacak, kullandıran ve kullananlar hakkında idari süreç yapılacak.
ATIK TOPLAYICILARI NASIL ÇALIŞACAKLAR?
Bağımsız atık toplayıcılarının çalışmalarına ait temeller, 2022/6 sayılı ve “Atık Toplayıcıları” bahisli bu Genelge çerçevesinde oluşturulacak. Belediyeler, hizmet alanı sonları içerisinde faaliyet gösteren atık toplayıcılarının çalışma metot ve temellerini, Genelge yayımlandıktan sonraki birinci belediye meclisi toplantısında gündemlerine alarak karara bağlayacaklar.
Belediyeler, atık toplayıcılarının Bağımsız Sıfır Atık Toplayıcısı Kartı taşımalarını; belirleyecekleri standartlardaki eldiven, iş kıyafetleri ve atık toplama araçlarıyla çalışmalarını, yeniden belirledikleri saat aralıklarında ve mevcut sıfır atık sistemine ziyan vermeyecek halde çalışmalarını sağlayacak. Belediyelerin belirlediği temellerin dışında faaliyet gösterenlerin müsaadeleri iptal edilecek.
Atıkların müsaade verilmeyen bireyler tarafından toplanması, taşınması ya da depolanması durumunda belediyeler, zabıta üniteleriyle müdahalede bulunacak. Gerektiğinde vilayet / ilçe emniyet müdürlükleri ile vilayet / ilçe jandarma komutanlıklarından takviye talep edebilecek.
ATIKLAR NEREYE GETİRİLECEK, FİYATLAR NASIL BELİRLENECEK?
Atık toplayıcıları topladıkları atıkları, belediyelerin atık getirme merkezi ve geri kazanılabilir atık aktarma merkezlerine ya da belediye hudutları içerisinde bulunan etraf lisanslı atık sürece tesislerine teslim edecekler. Atıklar burada tartılacak ve piyasa şartları dikkate alınarak ödeme yapılacak.
Atık toplayıcılarının kâğıt, plastik ve metal üzere kıymetlendirilebilir atıkları tiplerine nazaran farklı ayrı toplanmaları gerekecek.
Toplanan atıklara ait datalar ise belediyeler ya da toplayıcının atıkları teslim ettiği lisanslı işletmeler tarafından, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının çevrimiçi sistemlerine tertipli olarak girilecek.
SIFIR ATIK YÖNETMELİĞİ
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 2019’da, “atık idaresi sürecinde etraf, insan sıhhati ve tüm kaynakların korunmasını hedefleyen sıfır atık idare sisteminin kurulması, yaygınlaştırılması, geliştirilmesi, izlenmesi, finansmanı, kayıt altına alınarak belgelendirilmesi ile ilgili genel unsur ve temellerin belirlenmesi” için Sıfır Atık Yönetmeliği hazırlamıştı. Hammadde ve doğal kaynakların faal idaresi ile sürdürülebilir kalkınma prensipleri doğrultusunda hazırlanan Yönetmelik 12.07.2019 tarihli ve 30829 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştı.
Söz konusu Yönetmelik, vilayet hudutları içerisinde “İl Sıfır Atık İdare Sistemi Planı” doğrultusunda sıfır atık idare sisteminin mahalli yönetimler tarafından kurulmasını, uygulanmasını ve işbirliği içerisinde çalışılmasını temin etme vazife ve sorumluluğunu mülki yönetim amirlerine veriyordu.
Yönetmelikte ayrıyeten “Sıfır Atık Yönetmeliği” kapsamında ve “sıfır atık yaklaşımı” doğrultusunda belediyeler tarafından, mülki yönetim amirlerinin uyumunda yapması gereken işler şu halde belirtiliyordu:
“Belediyelerin ‘kaynağında başka farklı toplama’ faaliyetlerine öncelik vermesi, her belediyenin hizmet alanında -geri kazanılabilir atık ve başka atık olmak üzere- kaynağında başka farklı biriktirilen atıkların birbirleriyle karıştırılmadan toplanmasına yönelik altyapının oluşturulması, geliştirip yaygınlaştırılması gerekmektedir.”