Soru: 2018 yılının ocak ayından bu yana genel sağlık sigortası primini yatırmadım. Bugüne kadar da gelir testine girmedim. Yapılandırmayı kaçırdığım söylendi. Geçmiş primlerimi ödemek için müracaat edebilir miyim? Gelir testine girebilir miyim?
Cevap: 30 Nisan 2021’den öncesi genel sağlık sigortası prim borcu olanlar yapılandırma yapabilir. Borcunuzun tamamını 31 Aralık 2021 tarihine kadar öderseniz de prim borcunuzun gecikme cezası ve gecikme zammı silinir. Ayrıca taksitlendirme de yapabilirsiniz. Gelir testine girebilirsiniz, aylık geliriniz asgari ücretin üçte birinden düşükse primlerinizi devlet karşılar. Eğer yüksekse siz ödeyeceksiniz.
Soru: Haziran ayına kadar kısa çalışma ödeneğinden yararlandım. Bu dönemde primlerim yatırılmamış. İşveren primleri yatırmak zorunda değil mi? Bu durumda daha mı geç emekli olacağım? Ben borçlarımı ödeyebilir miyim?
Cevap: Kısa çalışma ödeneğinde emeklilik primlerini işveren ve devlet yatırmıyor. Eğer emeklilik için prim gün sayınızda eksiklik yoksa kısa çalışma ödeneğindeki süre emekliliğinizi etkilemez. Ancak emeklilik için yaşınız tutuyorsa, prim gün sayısı eksikse kısa çalışma ödeneği süresi emekliliğinizi uzatır. İş kanunu, kısa çalışma ödeneği süresince ödenmeyen primler için çalışanlara bu primleri borçlanarak ödeme imkanı tanımıyor.
Soru: Uzun yıllar yurtdışında çalıştım, 2021’in ocak ayında Türkiye’ye döndüm ve ağustos ayında sigortalı olarak çalışmaya başladım. Yurtdışında çalıştığım günleri borçlanmak istiyorum. Nasıl borçlanacağım ve SSK’lı olarak borçlanma imkanım var mı?
Cevap: Yurtdışında çalıştığınız günleri borçlanarak emekli olabiliyorsunuz. 2019 yılında yurtdışı borçlanmasının şartları değişti. Prim ödeme gün sayısı, borçlanma miktarı arttı. 2019 ağustos ayından itibaren emekli olunacak kurum da değişti. Yeni düzenlemeye göre 2019 ağustos ayından sonra yurtdışı borçlananlar Bağ-Kur üzerinden değerlendiriliyor ve Bağ-Kur şartlarına göre emekli olabiliyor.
Soru: 9.12.2021 tarihinde 51 yaşımı doldurup SGK üzerinden emeklilik hakkımı elde edeceğim. Şu anki çalıştığım işimden de 31.12.2021 tarihi itibarı ile ayrılacağım. SGK’ya başvurma tarihim, kıdem tazminatı ve emekli maaşları artışları göz önüne alarak, 2022’de mi başvuru yapmam avantajlı olur yoksa bu yılın sonuna kadar mı başvuru yapayım?
Cevap: Sene sonuna kadar başvuruda bulunursanız bu yılın ocak ve temmuz emekli zamları emekli maaşınıza eklenecek, 2022’nin başında başvurursanız sadece yeni senenin ocak ayında zam tutarı aylığınıza eklenecek. Ayrıca emekli maaşının belirlenmesinde de fark olacak. Enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde emeklilik dilekçesinin yılbaşından sonra verilmesi daha avantajlı, enflasyonun düşük olduğu dönemlerde ise sene sonuna kadar emeklilik dilekçesi verilmesi daha avantajlı. Tabi burada büyüme hızının yüksek olması da emekli maaşını olumlu etkileyen faktör. Kıdem tazminatı açısından ise gelecek sene emekli olmak daha avantajlı olacaktır, çünkü tazminatın tavanı artacak. Yine de emekliliğiniz gelmişse biran önce emekli olmanızda fayda var.
Soru: İlk sigorta girişim 2.12.1999. SSK’dan 3600 günüm var. Askerliğimi 1994-1996 yılları arasında 18 ay olarak yaptım. Ne zaman ve kaç günden emekli olabilirim? Askerliğim geriye dönük ne kadar gün kazandırır?
Cevap: Yaşınızı belirtmemişsiniz. İlk işe giriş tarihinize göre 7000 prim gün ile 60 yaşında emekli olabileceksiniz. 18 ay askerlik borçlanması yapabilirsiniz bu da 540 gün prim gün avantajı getirir. Böylece toplam prim gün sayısınız 4140 olur. Bu durumda da 2860 gün prim eksiniz bulunuyor. Emeklilik için 8 yıl daha çalışmanız gerekiyor. Yaşınıza göre yaştan da emekli olabilirsiniz.
Soru: Özel bir şirkette güvenlik personeliyim. Şirkette aşıya tek karşı olan benim. Bu durumda güvenlik müdürü beni caydırmak amaçlı benden 3 günde bir test istiyor. Böyle bir hakkı var mı?
Cevap: Öncelikle hem kendi sağlığınız hem de başkalarının sağlığı için aşılarınızı yaptırmanızı tavsiye ederim. İşveren sizden zorunlu olarak PCR testi isteyebilir, işverene bu hak tanınmış. Yayınlanan genelgeye göre zorunlu olarak haftada bir kez PCR testi yaptırmaları işyeri ya da işveren tarafından istenebiliyor. İşverenler, çalışandan hangi sıklıkla test isteyeceklerine kendileri karar verebiliyor.
