Son devirde turizmden endüstriye bütün bölümlerin gündeminde insan kaynağı sorunu var. İşverenlerin ortak söylemi; ‘Eleman bulmak güç, bulunca tutmak daha da sıkıntı. Maçka İpekyol ve Twist markalarıyla bayan hazır giysi kesiminin değerli oyuncuları ortasında yer alan İpekyol Group’un CEO’su Uğur Ayaydın, bunun yalnızca Türkiye’ye dair bir sorun olmadığını, bilhassa pandemiden sonra Avrupa’da da yaygınlaştığını söylüyor. Ayaydın, Türk firmaların çalışanlarını Avrupa’ya kağptırmamak için harekete geçmesi gerektiğine dikkat çekerek, ‘‘Bütün şirketler fiyat siyasetlerini sıfırdan masaya yatırmalı, ulusal olarak bu türlü bir stratejiye bir gereksinimimiz var’’ diyor.
Geçen haftanın konusu minimum fiyattaki artıştı. Özel kesimin fiyat siyasetlerini nasıl buluyorsunuz?
Bence bütün şirketlerin fiyat siyasetlerini sıfırdan bir masaya yatırması ve düzgünleştirme yapması gerekiyor. Ki son devirde aslında devlet de minimum fiyat artışlarıyla bunu teşvik ediyor. Biz çalışanlarımızın geçinmesi, barınması konusunda önemli meşakkatler yaşadığını görürüz. Yeni üniversiteyi bitiren bir genç, ailesinden farklı bir mesken tutacak ve asgarî 15-20 bin liralar kira ödeyecekse, bu çocuk nasıl geçinecek… Çalışanlarımızı yurtdışına kaptırmamak ismine ulusal olarak bu türlü bir stratejiye bir gereksinimimiz var.
Siz nasıl bir strateji izlemeyi düşünüyorsunuz bu mevzuda?
Biz son 2 yıldır piyasanın ve minimum fiyat artışının üzerinde maaş artışları veriyoruz. Başka yandan ‘çalışanlarımızın şirket içindeki durumlarını bir üst düzeye nasıl çıkarabiliriz, onların eğitim muhtaçlıkları ne olabilir, meslek planlamasını daha yanlışsız bir noktaya çekebilmek ismine şirket olarak biz ne yapabiliriz’ diye bakıyoruz. Şu anda mesela Bahçeşehir Üniversitesi’yle bir arada bir akademi kurduk. Bilhassa mağaza tarafında işe başlayacak arkadaşlarımızı eğitimden geçiriyoruz. Onların geleceğine yatırım yaptığımızı, bunun süreksiz bir iş olarak görülmemesi gerektiğini, çalışanları muhakkak bir alım gücüne getirebildiğini göstermeye çalışıyoruz. İçerideki yanlışsız grubu tutabilmek ismine bu stratejiye muhtaçlığımız var.
CİRONUN YÜZDE 15’İ MAAŞA
Peki fiyatlar konusunda özel dalın gidebilecek yeri var mı sizce?
Şirketlerin toplam masraf içindeki ya da ciro içindeki hissesine bakmak gerekir. Alışılmış her şirketin kendi dinamikleri farklı. Şu anda bizim toplam ciro içinde çalışanlarımızın hissesini yüzde 12’lerden, 15’lere çektik. Ben bu oranın biraz daha üst gitme potansiyeli olması gerektiğini düşünüyorum. Kendi icra heyetimizde konuştuk. Şu anda 6 ayda bir olan artırımları 3 ayda teğe çekmeyi düşünüyoruz. Enflasyonist ortam devam edecekse büyük ihtimalle önümüzdeki sene her çeyrekte artırım yapacağız. Şunu da söylemeliyim; bize bu gücü piyasa veriyor. Piyasa sana bu gücü veriyorsa, şirkette bir muvaffakiyet varsa bunda en alttan en üst katmana herkesin emeği olduğuna inanıyorum. Ve herkesin bu emeğin karşılığını alıyor olması lazım. Bence çalışanına yatırım yapmayan şirketlerin artık yaşama bahtı kalmadı. Zira yalnızca bizde değil Avrupa’da da insan kaynağı zahmeti var ve Türkiye’den her seviyeden insan kaynağını çekmeye çalışıyorlar.
Piyasa size bu gücü verdiğine nazaran işler düzgün demektir…
Geçen sene bence perakende kesimi tarihinin en yeterli yılını yaşadı. Hem satış rekorları kırıldı hem de kârlılık tarafında da çok âlâ bir sene geçirdik. Talep o kadar güçlüydü ki satış yapmak için indirime bile muhtaçlık duymadı kesim. Biz İpekyol olarak geçen yılı yaklaşık yüzde 150 büyümeyle tamamladık. Adet tarafında da 25 civarında büyümemiz oldu. Hem yerli tarafta hem yabancı tarafında pik bir sene geçirince 2023’e de yüksek moral ve motivasyonla girdik. Ve kendimize yeniden 3 haneli büyüme maksatları koyduk. Ocak ayında da bütçemizin üzerine çıktık. Ta ki üzücü zelzele hadisesine kadar. Zelzeleyle birlikte gerçekten çöktük diyebilirim. Esasen o sırada kimsenin işe bakacak durumu da yoktu.
Sonra toparlanma başladı mı?
Sektör bir sendeledi lakin ikinci haftadan sonra ufak ufak toparlanma başladı. Şubatı kayıpla kapattık, sonra tekrar işler yoluna girdi. Alışveriş iştahı geri geldi. Lakin bütün dünya basınında yer bulan ‘beklenen İstanbul depremi’ söylemi bizi turist cephesinde hâlâ etkiliyor. Bu yüzden bütçeleri bir tık revize ettik. Fakat bugün dönüp genel resme baktığımızda hâlâ bütçelerimizi yapabiliyoruz. İtici güç olarak yerli müşterinin talebi devam ediyor. Birinci 6 ay sonuçlarına baktığımızda, 3 haneli büyüme sürüyor ve birinci bütçemizi yakalar noktadayız.
EV OTOMOBİL ALAMAYANLAR GİYİNİP SEYAHAT EDİYOR
İç piyasadaki tüketicinin alışveriş motivasyonu ne sizce, hâlâ ‘zam gelmeden alayım’ refleksi sürüyor mu?
Biz de tüketici ‘pahalı olacak, evvelce alayım’ noktasında diye düşünüyorduk. Ancak bir yıldır devam eden bir süreçte artık o psikolojinin bitmiş olması gerektiğini düşünüyoruz. Sonuçta bizim bölüm çok yatırım araçlık bir eser satmıyor. En sonunda moda satıyoruz. Ben burada motivasyonun daha çok, ‘Ev fiyatları, otomobil fiyatları arttı. Ben de elimdeki parayla kendimi memnun edeyim, seyahat edeyim, giyineyim, yiyip içeyim’ psikolojisi olduğunu düşünüyorum.
Bu sürdürülebilir bir talep mi sizce?
Asgari fiyattaki artışla birlikte iç piyasadaki güçlü talebin devam edeceğini düşünüyoruz. En azından önümüzdeki mahallî seçimlere kadar iç talebin azalmasını beklemiyoruz.
ARTIK MAĞAZALAŞMA YURTDIŞINDA OLACAK
Peki bu orta perakende bölümünün gündeminde ne var?
Bence yurtdışında büyüme var. Zira Türkiye artık doyum noktasına ulaştı. Yeni AVM yok. Bütün markalar aşikâr bir mağaza sayısına geldi. Bizim de beş yıllık stratejimizde en kıymetli başlıklarımızdan biri yurt dışı. Şu anda Türkiye’de 255 mağazamız var, yılı 260’lar civarında kapatacağız. Yurt dışında ise şu anda 52 mağazadayız. Büyük ihtimalle bu yılı 58-60 mağazayla kapatacağız. 5 yıllık perspektifte ise 150 mağazaya kadar çıkacağız. Ortadoğu’da, Türk Cumuriyetleri’nde, Afrika’da ve Rusya’da büyümeyi planlıyoruz.
Bu yıl ciro ne olur?
Biz geçen seneyi 3 milyar TL civarında bir ciroyla kapattık. Bu yıl için de bunun 2 katı kadar maksat koyduk. Gidişat bizi oraya hakikat götürüyor. Fakat kâr marjımızdan feragat ediyoruz. Maliyet artışlarının birçoklarını fiyata yansıtamıyoruz. Bizim şu anda geçen yazla bu yılki yaz fiyatlarımız ortasında yüzde 58 – 60 fark var. Maliyet artışımız ise yüzde 100’ler civarında.
Artık mağazalarda etiketler çok süratli değişiyor. Dönemde kura bağlı olarak fiyat artırıyor musunuz?
Biz günlük fiyat yapan bir marka değiliz. Bugüne kadar zıpladı diye fiyat değiştirdiğimiz hiç olmadı. Firma kültürümüzde bu türlü bir şey yok. Dönem başında koyduğumuz etiket, üst istikametli değişmez. Lakin yabancı oyuncuların bunu yaptığını görüyoruz.
KOLEKSİYONUN %15-20’Sİ GERİ DÖNÜŞÜM ESERLERDEN
Sürdürülebilirlik konusunda ne üzere çalışmalarınız var?
Yeni jenerasyon sürdürülebilirlik konusuna çok bedel veriyor. Onlar için yalnızca eser önplana değil. O markanın tabiata, etrafa, ne kadar dayanak verdiğiyle çok ilgililer. Biz de bu doğrultuda önemli yatırımlar yapıyoruz. Daha kaliteli, daha sürdürülebilir ve geri dönüşümü olan elyaflar üzerinde çalışıyoruz ve tedarikçilerimiz de bu hususta çalışıyor. Şu anda koleksiyonumuzun yüzde 15-20’sini bu eserler oluşturuyor. Önümüzdeki yıllarda kaynak bulmakta zorluk çekeceğimiz bir noktaya yanlışsız gidiyoruz. O yüzden şimdiden bu türlü bir seyahate başladık. Karbon salımını azaltmakla ilgili de strateji oluşturmaya çalışıyoruz. Mümkün olduğu kadar eserlerin birçoklarını Türkiye’den tedarik etmeye çalışacağız. Şu anda 3 markamızın toplamında tedarikin yüzde 60’ı Türkiye’den yapılıyor. Bunu artıracağız. Edirne’deki fabrikamıza da güneş gücü santralı kurduk.
UĞUR AYAYDIN KİMDİR
Mardin doğumlu Uğur Ayaydın, 1996 yılında mezun olduğu İstanbul Üniversitesi İktisadi Bilimler Fakültesi’nin akabinde dokumacılık ve hazır giysi dalının çeşitli alanlarında uzmanlaşma gayesiyle iş hayatına atıldı. Öğrencilik yıllarından itibaren Ipekyol Group çatısı altında üstlendiği sorumluluklar ve üretim, tedarik, satış, finans, perakende, pazarlama departmanlarında edindiği derin deneyim ve birikim kapsamında, 2008 yılındaki İtalyan kumaş devi Miroglio’nun da dahil olmasıyla büyüyen tertipte, Ipekyol Group CEO vazifesini üstlendi. 2010 yılından beri CEO unvanıyla liderlik ettiği tertipteki kurumsal yapılaşmayı sürdürmesinin yanı sıra; şirketin faaliyet gösterdiği bölgelerde istikrarlı ve istikrarlı bir büyüme ivmesi yakalamasında faal rol oynuyor.
İŞ DIŞINDA AVM’LERDEN UZAK DURUYORUM
ERKEN uyuyup erken kalkarım. Her sabah 7.30’da işteyim. Akşam da 19.30 -20.00 üzere anca çıkarım.
İŞ dışında seyahat etmeyi seviyorum ve kendimi bilhassa seyahatlerde çok beslediğimi düşünüyorum. Ne kadar çok seyahat ederseniz o kadar çok şey öğreniyorsunuz.
BENİM için cümbüş demek sessiz sakin bir ortamda dinlenmek demek. Sessiz sakin ortamlarda olmayı seviyorum. Mümkün olduğu kadar tabiatla iç içe olan yerleri tercih ediyorum.
DENİZ adamı değil de daha çok tabiat ve orman insanıyım. Yeşilliklerin olduğu ortamlarda kendimi daha âlâ hissederim.
HAFTA sonlarını da tabiatta ailemle geçirmeyi severim. Mümkün olduğu kadar AVM’lerden uzak duruyorum.
HER ortamda, giren her bayanın kıyafetini kesinlikle süzüyorum. Artık eşim bu özelliğimi bildiği için çok fazla oralarda bir sorun yaşamıyoruz. Beğendiğimi de başıma müellifim, gelip dizayncı anlatırım.
BEN çok sade giyinen bir beşerim. Ve genelde düz siyah ya da lacivert.
Rahat kıyafetler giyiyorum. Uniqlo ve Cos markalarını seviyorum.
AYAKKABI konusunda iştahlıyım. Dolabımda yüz çift sneakers olabilir.