HAMAS’ın 7 Ekim’de İsrail içine gerçekleştirdiği taarruzların akabinde İsrail ordusunun Gazze Şeridi’ne sert müdahalesiyle başlayan savaş bugün bir yılını doldurdu. Son haftalarda dünya kamuoyunun dikkati İsrail’in Lübnan’a yönelik hücumlarına ağırlaşsa da Gazze’deki savaş ve felaket durumu hafiflemiş değil. Dün sabah Gazze’nin kuzeyine şiddetli hava akınları düzenleyen İsrail ordusu Hamas tarafından kullanıldığını argüman ettiği, yerinden edilmiş sivillerin sığındığı İbn-i Rüşd okulunu ve El Aksa mescidini gaye aldı, ataklarda en az 24 kişi hayatını kaybetti. İsrail ordusu, Hamas’ın bölgenin kuzeyindeki Cibaliye kentinde toparlanma emareleri gösterdiğini ve bu nedenle bölgeye kara ve hava operasyonu düzenlendiğini duyurdu.
Bir yıldır aralıksız halde İsrail’in misal hücumlarının amacında olan Gazze’de 365 günlük savaşın bilançosu ise çok ağır. Milletlerarası toplum İsrail’in Gazze’de yürüttüğü soykırımı durdurmakta başarısız olurken, yüzlerce ailenin tüm fertleri akınlarda öldü, yeni doğan yüzlerce bebek hayatını kaybetti, altyapısı büsbütün tahrip edilen bölge yaşanamaz hale geldi. İsrail; açlığı, yerinden edilmeyi ve sıhhat kuruluşlarına yönelik hücumları Gazze’deki savaşında silah olarak kullandı.
İsrail ordusu savaşın bilhassa birinci aylarında Gazze Şeridi’ni sivil alanları ayırt etmeksizin ağır bombardımana tuttu.
AYIRT ETMEDEN VURDU
Hamas’ın 1200 kişiyi öldürüp, 251 kişiyi rehin aldığı Aksa Tufanı operasyonu sonrası İsrail, Gazze Şeridi’ne tüm gücüyle saldırdı. Bölgeye yönelik ayırt etmeksizin gerçekleşen ağır hava akınları on binlerce sivilin hayatına mal oldu. Gazze’deki sıhhat bakanlığının bilgilerine nazaran 17 bini çocuk, 11 bin 378’i bayan olmak üzere 41 bin 870 kişinin öldüğü, 97 bin 166 kişinin yaralandığı Gazze’de yaklaşık 11 bin kişi ise kayıp. Hücumlarda tüm fertleri ölen 902 aile nüfustan silindi, savaş sırasında doğan 171 bebek öldü, şimdi bir yaşını doldurmamış 710 bebek de ataklarda hayatını kaybetti. İsrail’in acımasız hücumlarında gazeteciler ve yardım çalışanları da can verdi. ABD merkezli Gazetecileri Muhafaza Komitesi’nin bilgilerine nazaran bölgede en az 128 gazeteci hayatını kaybetti. Birleşmiş Milletler’in (BM) raporuna nazaran büyük kısmı BM çalışanı olan en az 280 yardım çalışanı da İsrail taarruzlarında öldü.
AÇLIK VE TEHCİR SİLAH OLDU
İsrail bombaları binlerce insanı hayattan koparırken, geride kalanlar ise açlığın, yerinden edilmenin ve sıhhatsiz şartların pençesinde hayat çabası vermek zorunda kaldı. Gazze Şeridi’ne açılan hudut kapılarını 5 aydır kapalı tutarak sıkı bir abluka uygulayan İsrail, insani yardımların bölgeye girmesine müsaade vermeyerek Filistinlilere karşı açlığı ve tıbbi gereç eksikliğini silah haline getirdi. 36 Filistinli açlık ve yetersiz beslenme nedeniyle hayatını kaybetti, 3 bin 500 çocuk yetersiz beslenme nedeniyle vefat tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. Elektrik, su, kanalizasyon, arıtma tesisleri ve yolların büyük oranda tahrip edildiği bölgede en temel gereksinimlerin karşılanması bile imkânsız hale geldi. Pak suya erişimin son derece kısıtlı olduğu Gazze’de salgın hastalıklar da baş gösterdi. 71 bin 338 kişi daima yerinden edilme ve göç nedeniyle hepatite, 1 milyon 737 bin 524 kişi de çeşitli salgın hastalıklara yakalandı. Eylül ayı başında Gazze’de 25 yıl sonra birinci defa çocuk felci olayı ortaya çıkarken, BM bölgede aşılama kampanyası başlattı.
İsrail ordusu savaşın bilhassa birinci aylarında Gazze Şeridi’ni sivil alanları ayırt etmeksizin ağır bombardımana tuttu.
SAĞLIK SİSTEMİ ÇÖKTÜ
Saldırılarında bir yılda 85 bin tondan fazla patlayıcı kullanan İsrail ordusu; konutları, kamu binalarını, tarihi yapıtları, ibadethaneleri, toplumsal alanları ve hatta mezarlıkları maksat aldı. 150 bini büsbütün yıkılan 430 bin konut kullanılamaz hale geldi. 201 kamu dairesi, 206 tarihi eser, 825 cami, 3 kilise, 36 spor tesisi ve 700 su kuyusu İsrail bombardımanı sonucu büsbütün yıkıldı ya da kullanılamaz hale geldi.
Hastaneler ve tıp merkezleri de İsrail ataklarının ağırlaştığı alanlar oldu. Hamas’ın silah deposu ve karargâh olarak kullandığını tez ettiği hastanelere akınlar ve baskınlar düzenleyen İsrail, 34 hastane ile 80 sıhhat merkezini kullanılamaz hale getirdi. Ambulanslara da saldıran İsrail ordusu, 131 ambulansı kullanılamaz hale getirirken, akınlar sonucu 986 sıhhat çalışanı hayatını kaybetti. İsrail hücumları nedeniyle Gazze’deki sıhhat sistemi çökme noktasına geldi, binlerce kişi gerekli tıbbi takviyesi alamaz hale geldi.
İSRAİL ORDUSU HATA MAKİNESİ GİBİ
– GÜNEY Afrika’nın Milletlerarası Adalet Divanı’na (UAD) başvurusu sonrası İsrail hakkında soykırım davası başlatıldı. Ayrıyeten Milletlerarası Ceza Mahkemesi Başsavıcı Karim Khan, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında yakalama talebi müracaatında bulundu. Devam eden her iki yasal süreç İsrail taarruzlarını durdurmaya yetmezken, kurumlara “yavaş hareket ettikleri” istikametinde tenkitler geliyor. Öte yandan Anadolu Ajansı başta olmak üzere milletlerarası basın kuruluşlarının sağladığı ve taradığı görsel gereçler, İsrail askerlerinin taammüden yıkım, tutuklulara berbat muamele ve insanların kalkan olarak kullanımı olmak üzere UCC’nin savaş hatası olarak kabul ettiği hareketlerin gerçekleştirildiğine işaret ediyor.
Aralarında çocukların da bulunduğu 32 Gazzeli yetersiz beslenme nedeniyle hayatını kaybetti.
BATI ŞERİA DA ABLUKA ALTINDA
– GAZZE’yi yerle bir eden İsrail, işgal altındaki Batı Şeria’da da sistematik baskınlar ve operasyonlarla yıldırma siyasetini devam ettirdi. 7 Ekim sonrası bölgedeki baskıyı arttıran İsrail ordusu düzenlediği baskınlarla binlerce Filistinliyi gözaltına aldı. Bölgedeki baskının dozunu gün geçtikçe arttıran İsrail, ağustos sonu ve eylül başında Batı Şeria’daki mülteci kamplarına operasyon düzenleyerek bölgedeki altyapıyı tahrip etti. İsrail güçleri geçen hafta ise yaklaşık 20 yıl sonra birinci defa Batı Şeria’yı savaş jetleriyle vurdu.
Savaşın birinci yıldönümünde dünyanın birçok noktasında Filistin yanlısı protesto şovları düzenlendi.
GAZZELİ AİLENİN FERYADI: ÖLÜLERİ KISKANIYORUZ
– GAZZE’deki savaşın en büyük tesirlerinden biri de milyonlarca insanın yerinden edilmesi oldu. Savaşın başlangıcından bu yana 1.9 milyon kişi yani Gazze nüfusunun yüzde doksanı en az bir sefer yerinden edildi. İsrail’in kelamda inançlı bölge ilan ettiği pozisyonlara giden Gazzeliler burada da akınlardan kaçamadı. AP haber ajansına konuşan dört çocuklu Ebu Cerad ailesi de İsrail taarruzları altında oradan oraya savrulan Gazzelilerden. Gazze’nin kuzeyindeki meskenlerinden güneydeki El Mevasi mülteci kampına ulaşan aile, buraya gelene kadar beş kez yerlerinden edilmiş. Savaştan evvel memnun bir hayatları olduğunu söyleyen aile üyeleri, artık ise “saldırılarda ölüp bu acılardan kurtulanları kıskanıyoruz” diyor.
Birleşmiş Milletler’in datalarına nazaran Gazze’de nüfusun yüzde 90’ı en az bir sefer yerinden edildi. Ebu Cerad ailesinin fertleri de yerinden edilen Filistinlilerden.
GAZZE’DEKİ ATEŞ TÜM BÖLGEYİ SARDI
Tam bir yıl evvel ateşlenen fitille Ortadoğu tam bir yangın yerine döndü. Gazze’de başlayan işgal yalnızca Gazze’de kalmadı, evvel Lübnan’a sıçradı; artık de Suriye, Irak, Yemen ve İran’ı içine almak üzere.
HAMAS’ın 7 Ekim’de İsrail’e düzenlediği baskının üzerinden bir yıl geçtikten sonra Ortadoğu’da yalnızca Gazze ve Lübnan değil; Yemen ve Suriye ile birlikte Irak ve İran da artan savaş riskiyle karşı karşıya. 7 Ekim sonrasındaki İsrail işgali, İran’ın bölgesel milis ağı, Lübnan’daki Hizbullah, Yemen’deki Husiler, Irak’taki Haşdi Şabi, Filistin İslami Cihad Örgütü ve Hamas ortasındaki uyumun artması ve Gazze’deki savaşa farklı ölçülerde müdahil olmasıyla devam etti.
ÜÇ CEPHEYE YAYILDI
İsrail’in hücumları sonrası Hizbullah’ın çatışmalara derhal müdahil olması ve İsrail’in kuzeyini maksat alması; Lübnan’ı en sonunda savaşın taraflarından biri haline getirdi. Hizbullah’ın akabinde Yemen’deki Husiler’in Kızıldeniz’de İsrail ile iltisaklı gemilere saldırması ve İsrail topraklarına füze göndermesi, Yemen’i; İsrail’in Gazze ve Lübnan’ın dışında çatışmaya girdiği üçüncü cephe haline getirdi.
İsrailli yetkililer, Gazze’deki işgalin yanı sıra mütemadiyen Lübnan, Suriye ve Yemen’i de amaç alarak, İran takviyeli milislerin kendisine ziyan verecek tahrip gücünü etkisiz kılmaya çalıştı. Bu da Gazze’deki savaşı bölgesel bir ateş alanına çevirdi.
TANSİYON YÜKSELDİ
Tel Aviv idaresinin, İran’ı direkt amaç almasa da, Şam’daki İran Büyükelçiliği’ni vurması, dönemin Hamas lideri İsmail Haniye’yi Tahran’da vurması, denkleme İran’ı da dahil etti. İsrail’in Gazze’de ateşkesi engelleyen hali, Lübnan’a saldırıları ve Hizbullah Lideri Hasan Nasrallah’ı öldürmesi sonrası Tahran, İsrail’i balistik füzelerle maksat aldı. İsrail ise Tahran’ın kelam konusu saldırısına çok sert bir cevap vereceğini açıklarken memleketler arası medya günlerdir İsrail ordusunun, İran’ı nasıl vuracağını, olası senaryoları kıymetlendiriyor.
GUTERRES’TEN 7 EKİM İLETİSİ: ARTIK BARIŞ VE ADALET ZAMANI
BİRLEŞMİŞ Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, Gazze’deki savaşın yıldönümü vesilesiyle bir görüntü bildiri yayımladı. Hamas’ın 7 Ekim 2023’teki akınlarını kınayan Guterres, İsrail’in 7 Ekim’in akabinde başlattığı atakların Gazze halkının hayatını yıktığını ve fecî acılara maruz bıraktığını lisana getirdi. Guterres, artık de Lübnan halkının acıya maruz bırakıldığını belirterek, “Artık esirleri özgür bırakma, silahları susturma ve bölgeyi saran acıyı durdurma vakti. Artık barış, milletlerarası hukuk ve adalet zamanı” dedi. İsrail, Filistin ve başka ülkeler için kalıcı tahlil hedefiyle çalışmaktan vazgeçilmemesi gerektiğini vurgulayan Guterres, lakin bu formda bölge ülkelerinin barış, onur ve hürmet içinde birlikte yaşayabileceğine dikkati çekti.
