Dönemin yeni ve dikkat alımlı oyunlarından biri de “Kim Bu Ben”. Rose Leilani’nin yazdığı, Engin Hepileri’nin yönettiği, Beyza Şekerci, Onur Ünsal ve Neslihan Arslan’ın oynadığı “Kim Bu Ben” alkışlarla yoluna devam ediyor.
Biz de bu vesileyle Engin Hepileri’yle oyunu konuştuk.
“Kim Bu Ben” oyunu nasıl ortaya çıktı? Bu türlü bir oyunu sahnelemeye nasıl karar verdiniz?
Metni birinci olarak İngiltere’de Royal Court sahnelemeye karar verdiğinde okuma talihim oldu. Uzun vakittir aklımızdaki soruları lisana getiren, çağdaş, yenilikçi bir metin ile karşılaşınca hiç beklemeden çalışmaya başladık.
Engin Hepileri Beyza Şekerci, Onur Ünsal ve Neslihan Arslan yeterli tenkitler ve çokça alkışla yollarına devam ediyorlar. Bu oyuncular nasıl bir ortaya geldiler?
Onur ile 20 seneye yakın bir dostluğumuz var. Geçen dönem sahnelediğimiz “Anne” oyununu da o yönetmişti. Hatta Kemal Aydoğan vesilesi ile metni de bizim tiyatromuza Onur kazandırmıştı. Bu sene “Kim Bu Ben” oyunu ile karşılaştığımda çabucak Onur’a verdim. Onun da heyecanlanması beni çok etkiledi ve birlikte çalışmaya başladık. Beyza ile de uzun vakittir birlikte bir tiyatro oyunu yapma isteğimiz vardı. Gerçek vakit ve hakikat metin de bizim için kıymetliydi. Metin ve karakter Beyza’yı da çok heyecanlandırdı. Aslında güçlü metnimizin herkes üzerinde tesiri tıpkı oluyor. Ve son olarak da uzun bir cast ve kıymetlendirme sonrasında Neslihan ile buluştuk. Sağ olsun, bu türlü bir rol için kısa denebilecek bir müddette sıkı çalıştı ve ortaya bu süper üçlü çıktı.
Oyun ses, ışık ve dekorlarıyla da dikkat çekiyor. Kesimli bir ekran, sert ışıklar, yüksek müzik… Bu türlü bir estetiği tercih etmenizin nedeni neydi?
Çarpıcı bir metin. Telaffuzları ve bunu söyleyiş biçimi de çarpıcı olmalıydı. En başından beri beni her heyecanlandıran cümlenin seyircide de birebir etkiyi uyandırması için çalıştım. Gerçek ve gerçek ortası bir çizgide, “Gördüklerimiz ve duyduklarımızın yanlışsız olduğuna nasıl inanabiliriz?” sorusundan bizi içine çeken dekor fikri geldi. Ve Cem Yılmazer’in oyunun kanını veren ışıkları da tıpkı tesir ile oyuna katman sağladı. Üstüne bir de Kenan Doğulu üzere Türkiye’nin en kıymetli müzisyenlerinden biri de oyunun alt tonunu bize daha provaların başındayken verdi. Neredeyse oyun, hem oyunculara hem de bana nasıl bir atmosfer istediğini, bu pahalı yaratıcıların da tesirli tercihleri yolunu belirlerdi ve hak ettiği yere geldi diye düşünüyorum. Ve kendimi şanslı hissediyorum.
Bir de anlatıcı var doğal. Anlatıcının varlığı seyirciyi daima canlı ve yabancılaşmış bir konumda tutuyor. Buna dair neler söylemek istersiniz?
Yazarın bir tercihi o. Anlatıcı üzere düşünmedim hiçbir vakit. Oyuna gelenler Neslihan’ın rolünü görünce oyunun büyük sürprizini de anlayacaklar. Sahnelenmiş her tiyatro metni bir vakit dilimi içerisinde kurgulanmış bir aksiyonlar bütünüdür. Şayet biz bir karakteri kurguluyorsak anlatarak değil, yaşayarak hareketleri ile bütünleriz. Bu durum seyirci için de geçerli. Gerçek ile gerçek ortasında gidip geliyorlar ki en istediğimiz sonuçlardan biri bu.
Oyunda bir çift üzerinden çağdaş dünyanın pek çok meselesine değiniliyor; kapitalizm, ekoloji, nezaret toplumu vb. Sarhoşken otomobil kullanmak hatadır fakat dünyayı yok oluşa sürükleyen ekolojik katliamlara ortak olmanın bir cezası yoktur, diyor başkarakter. Buna dair yorumunuzu öğrenebilir miyiz?
Müthiş bir sistem tenkidinden bahsediyor oyun. Neoliberalizmin bize neler yaptığından ve ne kadar da günahsız göründüğünden. Hepimizin elindeki telefonların yakında ne büyük bir felakete yol açabileceğinden bahsediyor. Karakterlerimiz hayatları ve tercihleri ile ilgili kararlar alıyorlar ve bizleri de peşlerinden sürüklüyorlar. Bu sistemin artık insanlığı ve daha da özünde insanın hislerini gaye aldığı kesin. Yalnızca ne konuştuğunuzu ve yazdığınızı değil, artık dileklerinizi, merak alanlarınızı ve nihayetinde salgıladığınız dopamini maksat almış bir sistemden bahsediyoruz. Tek emeli gezegeni, geleceğimizi ve çocuklarımızı düşünmeden bize bir şeyler satmak olan bir sistemin çarkları bizi ezmeden uyanma vakti diyor bizlere de.
‘OYUNUN DIŞINDA KALABİLİR MİYİZ YOKSA ARTIK OYUN BAŞTAN MI KURGULANMALI?’
Kapitalizm bütün dehşetine karşın hakikat, sağlıklı ve kusursuz bir formda işliyor, deniyor bir öbür yerde de. Yani bu sistem için, gelir adaletsizliği ve mutlak kâr için her şeyin feda edilmesi son derece olağan. Başkarakter de sistemin revize edilemeyeceğini lakin yıkılabileceğini söylüyor. Buradan hareketle güler yüzlü kapitalizmin bir palavra olduğunu söyleyebilir miyiz?
Bilmem, söylesek âlâ olur galiba. Dünyadaki tüm güç kaynaklarını sonuna kadar sömüren ve geleceği hiç düşünmeden fazla fazla üretmeye ve tüketmeye ve hatta israf etmeye devam ettikçe biz de bunun bir kesimi olacağız. Lakin temel soru artık şu; biz bu oyunun dışında kalabilir miyiz yoksa artık oyun baştan mı kurgulanmalı? Sürdürülebilir bir dünyada daha sağlıklı bir hayat, yarınlara umutla baktığımız bir hayat mümkün diye söyleyebilir miyiz?
Piscator, “Tiyatro, rastgele bir kahramanın trajedisi değil, bir çağın politik belgeselidir,” der. Politik bir oyun olan “Kim Bu Ben”e dair buradan hareketle neler söylemek istersiniz?
Bir fikri olan, gördüğü ve derhal değişmesi gerektiği şeyler için gayret veren bir metin “Kim Bu Ben”. Elbette politik bir duruşu olacak. Dünyanın artık neredeyse tamamının, bir biçimde ortak olduğu bu nizama dur demek üzere yazılmış, global iklim krizinin köşesinde yaşayan dünyanın yok oluşuna reaksiyon gösteren kuvvetli ve hamasetli bir metni sahneye yansıttığım için şanslıyım. Bana büyük keyif veren bir metnimiz var.
Son vakitlerde neler yapıyorsunuz? Yeni çalışmalarınız neler?
Yeni bir oyun var aklımda, onun ön çalışmalarını sürdürüyorum. Yanı sıra bildiğiniz üzere bir de Studio.iN’imiz var. Provalarımızı yaptığımız ve workshop’ların gerçekleştirildiği bir ortak sanat alanı olarak kıymetlendiriyoruz burayı. Tiyatro.İN tüm çalışmalarını artık Studio.iN’de gerçekleştiriyor. Elimizdeki 3 oyun ve 15’in üzerinde workshop’la daha kapsamlı bir alan arayışlarımız da sürüyor.
Yanı sıra yakında “Prestij Meselesi” ismi altında başrolünü oynadığım bir sinema sinemam girecek vizyona. Daha evvel girmiş lakin sarsıntı nedeniyle ertelenmişti. Haziran ayı itibariyle sinemalarda izleyebileceğiz.
Ve alışılmış ki “Anne” oyunumuz da bu dönemin sonuna kadar ve hatta gelecek dönem da sahnelenmeye devam edecek.