Türkiye ile İsrail ortasında bu yıl başında başlatılan olağanlaşma süreci sonucunda iki ülke, diplomatik ilgilerin yine karşılıklı olarak en üst seviyeye çıkarılmasını kararlaştırdı. Bu karar çerçevesinde Ankara ve Tel Aviv’e kısa vakitte karşılıklı olarak büyükelçiler atanacağı duyuruldu.
Türkiye’deki İsrailli turistlere yönelik “İran kaynaklı” terör taarruzlarının Türk istihbaratı tarafından önlenmesi ve İsrail’le istihbarat bağlarının tekrar başlatılması ile Sivil Havacılık Anlaşması’nın imzalanmasının akabinde iki ülke, dün ilgilerinin “tamamen normalleştiği” sinyali verdi.
İLK AÇIKLAMA İSRAİL’DEN
Konuya ait birinci açıklamayı İsrail Başbakanlık Ofisi yaptı. Açıklamada, Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal ile İsrail Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Alon Ushpiz’in telefon görüşmesinde iki ülke ortasındaki ilgilerin yine tam diplomatik temsil düzeyine yükseltilmesine ve büyükelçi ataması yapması üzerinde mutabakata varıldı. Açıklamada İsrail Başbakanı Yair Lapid’in “Türkiye ile bağlantıların yenilenmesi, bölgesel istikrar için kıymetli bir kazanım ve İsrail vatandaşları için kıymetli bir haberdir” tabirlerine yer verildi.
FİLİSTİN GÜNDEMDE
Çavuşoğlu, “Filistin, Kudüs ve Gazze’nin haklarını savunmaya devam edeceğiz ve bu mevzuda bildirilerimizin direkt büyükelçi düzeyinde Tel Aviv’e iletilmesi de önemli” tabirlerini kullandı. ABD’nin Ankara Büyükelçiliği’nden yapılan açıklamada ise “Türkiye ve İsrail’in, iki ülke ortasındaki münasebetlerin olağanlaştırılması kapsamında karşılıklı olarak büyükelçi atayacağına ait haberleri memnuniyetle karşılıyoruz” denildi.
DÖRT YILLIK KÜSKÜNLÜK
İki ülke, 2009’daki Davos Zirvesi’nden bu yana çeşitli düzeylerde tansiyon yaşadıkları ve 2018’den bu yana maslahatgüzar düzeyinde sürdürdükleri bağlantılarını bu yılın başından itibaren olağanlaştırma kararı almıştı. Birinci olarak İsrail Cumhurbaşkanı Yitzak Herzog mart ayında Ankara’yı ziyaret ederek Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’la görüşmüştü. Akabinde Çavuşoğlu mayıs ayında İsrail’i, o devir Dışişleri Bakanı olan Lapid de haziran ayında Türkiye’yi ziyaret etmişti. Lapid’in ziyaretinde iki ülkenin diplomatik ilgilerini tekrar en üst seviyeye çıkartması konusunda çalışma başlatılması kararlaştırılmıştı.
“SÜREÇ OLUMLU İSİMLER KRİTİK”
Türkiye’nin Tel Aviv Büyükelçiliği vazifesinde de bulunan emekli büyükelçi Namık Tan, bahisle ilgili Cumhuriyet’e yaptığı değerlendirmede İsrail’de seçimlerden sonra oluşacak tablonun olağanlaşma sürecini etkilemeyeceğini belirterek “Bu karar, İsrail’de partiler üstü bir karardır. Ülkenin siyasi takımları tarafından bir bütün olarak değerlendirmeden bu türlü bir kararı vermezler. Münasebetiyle seçimlerde kim gelirse gelsin bu kararda bir geriye gidiş olmaz” dedi. İlgilerindeki tam olağanlaşmanın “geç kalınmış lakin olumlu bir adım” olduğunu belirten Tan, “Bundan sonraki adım çok daha kıymetli. Büyükelçiler bakımından yanlışsız bir seçim yapılması, bu süreci yakından etkileyecektir. İki ülkenin de meslek diplomatlarını ataması ve sürecin, diplomasinin inceliklerini bilen, ideolojik bir ilişkisi olmayan meslekten büyükelçiler tarafından yürütülmesi çok değerlidir. Zira buralara siyasi bir atama yapılması, alakalarda itimadın oluşturulmaya çalışıldığı bir sırada beklenmedik kırılganlıklara yol açabilir” dedi.