Prof. Dr. Erk, “İlerleyen yaşla artan kemik kaybı, rastgele bir şikayet ve bulguya yol açmadığı için ‘sessiz salgın’ olarak tanım ediliyor. Dünya nüfusunun yaşlanmasıyla artan bu hastalık hem sakatlığa hem de mevte yol açabiliyor” dedi.
Osteoporoz yani kemik erimesi, ilerleyen yaşla ortaya çıkan en sık kırık nedenlerinden biridir. Bayanlarda bu hastalığa bağlı kırıklar 45 yaşından, erkeklerde ise 75 yaşından sonra daha sık görülür. Bilhassa omurga, kalça ve el bileği kırıklarının arttığını belirten İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, sinsice ilerleyen ve ekseriyetle kırık oluşuncaya kadar fark edilmeyen bu hastalıkla ilgili bilinmesi gerekenleri şöyle sıraladı…
Prof. Dr. Osman Erk
Önlenemeyen risk faktörleri
■ Yaş
■ Irk (beyaz ırk)
■ Cins (kadın cinsiyet)
■ Aile öyküsü
Önlenebilir risk faktörleri
■ Kalsiyum eksikliği
■ D vitamini eksikliği
■ Östrojen eksikliği
■ Testosteron eksikliği
■ Sigara
■ Alkol
■ Kafein
■ İlaçlar (kortizon, tiroid ilaçlar)
■ Hareketsizlik
■ Diyet dengesizliği
■ Çok tuz
Kalsiyum kaynağı besinler
Süt içinde bulunan kalsiyumun lakin sonlu bir kısmı bedene alınırken, yeşil zerzevat ve meyvelerdeki kalsiyumun yüzde 50’sinden fazlası emilmektedir. Hayvansal proteinler bedende asit atık üretimine katkı yaparak böbrekler yolu ile kalsiyum atılmasına neden olurken, zerzevat ve meyveler asit atık üretimine yol açmazlar ve kalsiyum tutucu tesire sahiptirler. Zerzevat ve meyveler ayrıyeten kemik sıhhati için gerekli olan kalsiyum, potasyum, magnezyum, K vitamini ve C vitamini istikametinden son derece zengindirler. Zerzevat ve meyvelerin kalsiyum/fosfor oranı âlâ, sodyum ölçüsü ise işlenmiş ve rafine besinlerden düşüktür.
Her gün 15-20 dakika güneşlenin
Vücutta bulunan kalsiyumun yüzde 99’u kemik dokusundadır. Kemik dokusunu güçlü tutmak ve osteoporoz riskini azaltmak için her gün güneş ışınlarından D vitamini ve besinlerden kâfi kalsiyum alınması gerekir. Kalsiyum kaynağı olarak süt ve süt eserleri kümesi, sebze-meyve kümesi kıymetlidir. En değerli D vitamini kaynağı güneş ışınlarıdır. Yaz aylarında güneş ışınlarının dünyaya dik olarak ulaştığı saatler dışında güneş kremi kullanmadan 15-20 dakika güneşlenmek D vitamini üretmek ve stoklamak için son derece değerlidir.
Kalsiyum istikrarı çok önemli
Alınan kalsiyum ile bedenden atılan kalsiyum ortasında makul bir istikrar olmalıdır. Alınan kalsiyum ölçüsü, idrarla atılan kalsiyum ölçüsünden az olursa negatif kalsiyum bilançosu ortaya çıkar ve beden dengeyi sağlamak için kemik dokudaki kalsiyumu kullanmak zorunda kalır. Bu durumda osteoporoz ortaya çıkması kaçınılmaz olur. Çeşitli araştırmalar osteoporozun az kalsiyum alımı ile değil, idrar yolu ile fazla kalsiyum kaybı nedeniyle ortaya çıktığını net olarak ortaya koymuştur. Yani besinlerdeki kalsiyumun azlığı ile birlikte alınan kalsiyumun böbrekler yolu ile kaybedilmesi osteoporozun en kıymetli nedenidir.
Kemikleri güçlendirme yolları
Osteoporozun en korkulan komplikasyonu kırıklardır. Kırıkları tedbire yolları şöyle sıralanabilir:
■ Hareket (Egzersiz)
■ Güneş ışını
■ Mineraller (kalsiyum, fosfor, magnezyum, çinko, potasyum)
■ Vitamin (D, K, C, A, B6 ve B12 vitaminleri, folik asit)
■ Kaliteli protein (Kırmızı et, balık, mercimek)
■ Omega-3
■ Östrojen, testosteron hormonları
■ Zerzevat ve meyve
■ Alkali beslenme