Aydınlık Gazetesi müellifi Mehmet Yuva, “Suriye’nin bahtını elinde tutan terziler (Dürziler)” başlıklı yazısında, Suriye’deki yeni idareye ve bölgedeki Dürzilere ait tartışmalara değindi.
Yuva’nın yazısı şöyle:
Dürzi itikadının tarih sahnesine zuhuru Fatımiler (El-Fatımiyun) devleti (909-1171) periyodunda hasıl olmuştur. Biraz Arap, biraz Türk, biraz Kürt, biraz Farisi, biraz Kafkas olan “Dürziler” bu toprağın binlerce yıllık geleneklerini günümüze taşıyan nadide bir varlık.
Filistin-İsrail, Lübnan, Suriye ve Latin Amerika’da değerli bir nüfustur. 23 Kasım 2013’te yayımladığımız “Dürziler (Terziler)” yazımızdan haklarında ayrıntılı bilgiye ulaşabilirsiniz.
HTŞ Şam’a oturtulduğunda, evvel yönetimini pekiştirmek, kendisi dışında tüm silahlı yapıların silah bırakmasını sağlamak, terörist olarak kabul gören varlığı üzerindeki bu ağır yükten kurtulmak, meşruiyet kazanmak için herkese gül dağıtmak; başta Türkiye, ABD, İsrail, Avrupa devletleri ve varlıklı Arap körfez ülkelerini şad etmek; bir tarata Suriye’den temizlendiği ve vesayetinin sona erdiğini sav ettikleri İran’a her seferinde ikazlar ve tehditler savurmak fakat Rusya’ya karşı temkinli davranmak için ağır bir uğraş sarf etmektedir.
KORKU VE TARTIŞMA YARATAN EYLEMLER
Esad sonrasında intikam hissiyle ve hatta Muaviye ve Yezid’in inşa ettiği Emevi Sünnetini yaşatmaya ve onu yıkanlardan intikam almaya geldiklerini argüman edenler Alevi, Dürzi, Mesihi, İsmail’i Süryani ve laik muhalif Sünnilere yönelik başlayan yağma; Esad’ın askerleri, eski rejimin kalıntıları, kaçakları diyerek yargısız infazlar icra etme; keyfi tutuklamalar yapma, meskenleri ateşe verme, mülklerine el koyma, iskan ettikleri yerlerden kovma, göçe zorlama, tapu ve nüfus müdürlüklerin yakılması; kilise ve Alevi türbe, makam ve kabirlerin kundaklanması önemli bir korku ve dehşet yarattı.
Yabancı savaşçılara vatandaşlık verilmesi, askeri rütbeler dağıtılması, onlara devlette makamlar tahsis edilmesi, bakanların atanması meşruiyetini tartışmaya açtı.
Eğitim müfredatlarına, eski rejimin kitapları diyerek, içinde vatan, millet sevgisi olan paragrafların çıkarılması; medeniyet tarihi, Tedmor Kraliçesi Zennubya, Roma İmparatoru Philip The Arap, Hamurabi, Hanibal, Sargon ve gibisi tarihi şahsiyetlerin putperest diyerek üstünün çizilmesi; Suriye Ulusal Uğraşı ve bağımsız Suriye devletinin kuruluşunda yer alan başkanların hayatlarının silinmesi; dinler ve mezhepler ortası alakaları teşvik eden, birlikte yaşamayı anlatan öykülerin kaldırılması bunların yerine çokça Sünnet, fıkıh tabirlerin kullanılması; güya Arap tarihi İslam öncesinde yokmuş üzere müfredatları sokmaları, bayan konusunda, göstermelik Merkez Bankasına yapılan yahut Bayan İşlerinden Sorumlu makama bayan getirme dışında, HTŞ ve bileşenlerinin bayanın toplumdaki yeri, vazifeleri, sorumlulukları ve hakları konusunda yobaz bir zihniyete sahip olmaları toplumda önemli bir infial yarattı.
ATEŞİ BİRİNCİ YAKANLAR
En nihayet HTŞli Eğitim Bakanının ders kitaplarına Museviler ve Nasaralılarından (Hristiyanlardan) küfre batmış dinler olarak bahsetmesi öfke bardağı taşıran damla oldu. Bunlar olurken kimseye istişareden, “Esad’ı biz devirdik, “devrimi biz yaptık, devlet bizim hakkımız” tekelci hegemonya mantığıyla Suriye vilayetlerine vali, emniyet müdürleri, istihbarat şefleri, asker tayin etmeleri isyana neden oldu.
Bunun ateşini birinci yakanlar Sveyda Vilayeti nüfusunun ezici çoğunluğunu oluşturan Dürziler oldu. HTŞ Şam’ı ele geçirmeden evvel Suriye Dürzileri üç ana kümeye bölünmüştü.
En küçük küme ayrılıkçı, ABD ve İsrail ile iltisaklı, İsrail mandası ya da federal bir Suriye’de otonom bir Dürzi vilayeti istemektedir. İkinci küçük küme Suriye üniter devlet yapısını ve siyasi birliğini sağlamazsa özerk bir Dürzi yönetimi istemekte lakin yabancı bir devletin mandası yahut tebaası olmayı zorunlu görmemektedir.
Üçüncü ve en büyük küme Suriye ulusal kurtuluş savaşı önderlerinden Dürzi Sultan Paşa Atraş misali bağımsız, hâkim, laik, tek millet tek devlet prensibinde eşit vatandaşlık temelinde bir ülke arzulamaktadır.
HTŞ’Yİ BÖLGEYE SOKMAMA İLANI
Kadını horlayan zihniyeti protesto ederek Sveyda vilayetine bir Dürzi bayanı vali atadılar. Anayasa yazılımı için 3 yıl istemeleri, genel seçimler için en erken 10 seneye gereksinim var demeleri, HTŞ’nin Türkiye’nin manda yönetimi üzere hareket etmesi, Ak Partiyle deniz münhasır mutabakatları yapılacağı açıklamaları, Ak Parti hükümetinin Suriye’nin eğitim, iktisat, siyaset, istihbarat ve askeri yapısını HTŞ ile birlikte yapacağız açıklamaları, Ak Parti ve medyasında Suriye’den daima bir Osmanlı vilayeti olarak bahsetmesi…
HTŞ ve Ahmet Şara Colani’nin İdlib’de kendinden olmayanlara kendisine onay vermeyenlere karşı gösterdiği zulüm, infazlar, azap, baskı, İdlib’de Dürzi, Alevi ve Hristiyan mülklerin talanı, başta Dürzilerde, Antakya Patrikhanesinde ve hatta Musevilerde isyana neden oldu.
Bu hadiseleri öne süren Dürziler silah bırakmayacaklarını, HTŞ’nin saldırması halinde birebir formda karşılık vereceklerini, HTŞ vaatlerini yerine getirinceye ve halk tarafından seçilmiş yasal idare oluncaya kadar HTŞ’yi bölgelerine sokmayacaklarını ilan ettiler.
İSRAİL’DEN MÜDAHALE İSTEYEBİLİRLER
HTŞ önünde sıkıntı bir karar var: Askeri bir müdahale Dürzileri milletlerarası askeri müdahaleyi talep etmelerine götürebilir. İsrail’e yakınlaşma hızlanır. Esad’a karşı protesto aksiyonlarına katılmış, “devrimin” bir modülü olmuş Dürzilerin eli kanlı bir terör rejimi tarafından hücuma maruz kalıyor gerekçesiyle İsrail’den müdahale isteyebilir.
Dürziler Suriye’den farklı düşmeyi, İsrail’e bağlanmayı en son seçim olarak masada tutacaklardır. Çünkü İsrail tarafından işgal edilmiş Golan bölgesindeki Dürzilerin İsrail’in sunduğu tüm imtiyazlar, haklar ve ballı maaşları kabul etmediklerini, İsrail işgaline karşı çok şehit verdiklerini biliyoruz.
Ancak bugün şartlar çok farklı olmasa da Dürzilerin kıymetli bir bölümü kendi bölgelerinde özerk bir yönetim kuramazsa HTŞ yerine İsrail’i tercih edecektir. Bu ihtimaller HTŞ’nin geri adım atmasına vesile oldu. Lakin bu geri adım diğer bölgeleri HTŞ’ye karşı cesaretlendirecek ve Dürzileri emsal alacaktır.100 sene evvel de Suriye’nin Ulusal Kurtuluş Çabasının ateşi bu türlü yakılmıştı.