Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanan ve 2024-2028 devrini kapsayan “Bölgesel Gelişme ve Ulusal Stratejisi”, bölgelerin global ekonomik entegrasyonunun güçlendirilmesi, rekabet edebilirliklerinin artırılması, bölgeler ortası ekonomik ve toplumsal yakınsamanın ve afet sonrası ekonomik ve toplumsal toparlanmanın sağlanması maksadıyla geliştirildi.
AA muhabirinin evraktan yaptığı derlemeye nazaran, strateji doğrultusunda atılan adımların başında “mekansal tipoloji global entegrasyon” geldi. Dijitalleşme ve mobilite artışı üzere memleketler arası gelişmelerin ışığında ülkeler ortası ekonomik ve toplumsal etkileşim giderek artarken bu durumun beraberinde fırsatların yanı sıra riskleri de getirdiği görüldü. Hasebiyle birinci olarak “bölgelerin global ekonomik entegrasyonunun güçlendirilmesi” hedeflendi.
Yapılan tahliller sonucunda Türkiye’nin milletlerarası ekonomik ve toplumsal bağlantılarının her geçen gün arttığı belirlenirken bu bağları artırma potansiyeli bakımından birtakım vilayetler öne çıktı. Bu kapsamda, global ve potansiyel global vilayetler belirlendi.
TEK GLOBAL VİLAYET İSTANBUL
Küresel entegrasyon boyutunda yer alan az sayıdaki ilin ülkenin batı bölgelerinde yer alan en gelişmiş vilayetler olduğu görüldü. Her bakımdan ülke merkezi pozisyonundaki İstanbul, öbür tüm vilayetlerden açık orta farkla “küresel kent” olarak isimlendirildi.
Küresel entegrasyon vilayetlerinin belirlenmesinde kullanılan kriterlerden, dış sınır yolcu trafiği, dış ticaret hacmi ile finans ve sigortacılık faaliyetlerinin yarıdan fazlası, tescil edilen patentlerin de yaklaşık yarısı tek başına global vilayet olan İstanbul’da gerçekleşti.
Ülke nüfusunun yüzde 18’ini barındıran İstanbul, Türkiye’de müsaadeli olarak çalışan yabancı asıllı bireylerin de yaklaşık yüzde 40’ına mesken sahipliği yapıyor. İstanbul’un bu göstergeler açısından baskınlığının yanı sıra “potansiyel global iller”in de teknoloji üretimi, yabancı sermaye meblağı ve yabancı çalışan sayısı bakımından Türkiye içinde değerli bir yere sahip olduğu belirlendi.
POTANSİYEL GLOBAL VİLAYETLERİN BAŞINDA ANKARA GELİYOR
Ankara
Başkent olmanın verdiği avantaj ve güçlenen endüstrisiyle Ankara, gelişmiş üretim yapıları ve klasik ticari merkez nitelikleriyle öne çıkan İzmir ve Bursa’nın yanı sıra İstanbul’un tesiriyle giderek güçlenen Kocaeli ve bilhassa gelişmiş turizm dalıyla Antalya da bu kümede yer aldı.
Antalya
Potansiyel global vilayetler içinde Ankara, tescil edilen patent sayısı, bilgi ağır hizmet bölümlerinde çalışanlar ile finans ve sigorta faaliyetleri bakımından İstanbul’un akabinde ön plana çıkıyor.
Bursa, orta-yüksek teknolojili dallarda, Antalya dış sınır yolcu sayısı ve yabancı asıllı çalışan kişi sayısında İstanbul’u takip ediyor.
Kocaeli, toplam dış ticaret ölçüsünde İstanbul’un müsaadeden gelirken orta-yüksek teknolojili dallarda çalışan kişi sayısı bakımından da 3’üncü sırada yer alıyor.
İzmir ise dış ticaret ölçüsü, finans ve sigorta faaliyetleri ve bilgi ağır hizmet bölümlerinde çalışan sayısı göstergelerinde Türkiye’de 3’üncü sırada bulunuyor.