Urartu medeniyetinin en görkemli yapılarından biri olan Ayanis Kalesi’ne 3 kilometre ve kent merkezine 25 kilometre uzaklıkta bulunan Garibin Tepe’de definecilerin kaçak hafriyat yaptığı ihbarı üzerine bölgede muhafaza çalışmaları başlatıldı. Müdafaa altına alınan bölgede yapılan incelemelerde, kazılan 16 metre uzunluğundaki tünelde ise Urartuların daha evvel benzerine rastlanılmadığı 2 bin 700 yıllık mavi ve bordo renklerdeki freskler dikkat çekti. Kültür ve Turizm Bakanlığı ismine Garibin Tepe’deki Urartu yapıların ortaya çıkarılması için Erzurum Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Işıklı danışmanlığında kurtarma hafriyatları başlatıldı. Yaklaşık 2 buçuk ay süren kurtarma hafriyatları bu yıl tamamlanırken, müdafaa tedbirleri çerçevesinde fotoğrafların ziyan görmemesi için de tünelin havayla teması kesildi.
‘DÜNYA ÜZERİNDE BİR GİBİSİ OLMAYAN DUVAR FOTOĞRAFLARIYLA KARŞILAŞIYORUZ’
İHA muhabirine konuşan Prof. Dr. Mehmet Işıklı, Van’a 25 kilometre uzaklıkta olan ve ‘Garibin Tepe’ olarak isimlendirilen alanın kaçak kazılarla gündeme geldiğini belirtti. Arkeolojik ve kültür pahası olarak uzun mühlet evvel alanın farkına vardıklarını tabir eden Prof. Dr. Işıklı, “Göl kıyısında harika bir Urartu yerleşimi olan Ayanıs Kalesi’nde yaklaşık 35 yıldır hafriyat çalışması yürütüyoruz. Bu hafriyat çalışmalarında mükemmel bir Urartu kenti ortaya çıkarıldı. Dini yapıları, tapınakları, saray ve buluntularıyla Ayanıs Kalesi, Urartu’nun anahtar yerleşimlerinden bir adedidir. Ne yazık ki kaçak kazıcılar durmuyor. Bu dünyanın her tarafından büyük bir problemdir. Geçtiğimiz yıl bütün bir kış boyunca çalıştıklarını iddia ediyoruz. Kuzey dorukta 16 metre uzunluğunda bir tünel kazarak kaçak hafriyat teşebbüsünde bulunmuşlar. Sonrasında buradan bir ihbar müzemize geliyor. Müze müdürlüğümüz ve yetkili uzmanlar çabucak gelip denetim ediyorlar. Daha sonra birlikte inceledik. Olay Kültür ve Turizm Bakanlığı’na da yansıyor. 16 metrelik kaçak hafriyat tünelinin girişinde duvarlarda çok yeterli biçimde korunmuş, dünya üzerinde bir gibisi olmayan duvar fotoğraflarıyla karşılaşıyoruz. Bu bizi çok heyecanlandırdı. Akabinde bakanlık devreye girdi ve yasal prosedürü oluşturdu. Burada temmuz ayı içerisinde çabucak kazılara başladık. Yaklaşık 2 buçuk aydır arazideyiz. Eylül ayı itibariyle bölgede çalışma şartları ne yazık ki mümkün değil. Müdafaa tedbirlerini alarak ve bu alanı kapatarak hafriyat çalışmamızı tamamlıyoruz” dedi.
‘KORUYABİLMEK İÇİN OLAĞAN ÜSTÜ GAYRET SARF ETTİK’
Duvar fotoğraflarının arkeolojide çok heyecan oluşturan bir buluntu kümesi olduğunu lisana getiren Işıklı, “Aynı vakitte da bu çok güç bir buluntu kümesidir. Zira korunması olağan üstü zorluk içeriyor. Kerpiç birebir vakitte korunması çok güç olan bir yapı kümesidir. Ne yazık ki bu türlü olunca da biz burayı koruyabilmek için olağan üstü efor sarf ettik. Çalışmalarımız sırasında uzmanlardan da gerekli görüşleri aldık. O alanda mutlaka hafriyata başlamadık. Duvar fotoğrafları hala kazınmayı bekliyor. Biz alanı müdafaa altına aldık. Makul süreçlerde orada bakım ve ilaçlama yapıyoruz. Zira havayla temas ettiği için mikrobiyolojik ortam oluşturuyor ve bozulma süreci başlıyor. Bu yüzden makul periyotlarda orayı ilaçlıyoruz. Tünelin önünde de süreksiz bir baraka inşa ettik ve havayla temasını kestik” diye konuştu.
‘ÖRNEKLERİ DÜNYA ÜZERİNDE OLAN POMPEİİ VE YA EFES YAMAÇ EVLERİNDE’
Önümüzdeki yıllarda geliştirecekleri projeyle tünel alanının üzerini kapatarak titiz bir hafriyat çalışması yürüteceklerini tabir eden Işıklı, “Örnekleri dünya üzerinde olan Pompeii ve ya Efes yamaç meskenlerinde olan mükemmel duvar fotoğraflarının izlenebileceği bir yer elde edeceğiz” halinde konuştu.
“KALDIĞIMIZ YERDEN DEVAM EDECEĞİZ”
Bu alanın daha evvel tescillendiğini tabir eden Van Müze Müdürü Fatih Arap ise yerin ehemmiyetini daha sonra çıkan bulgularla öğrendiklerini belirterek, “Kaçak kazılarla ortaya çıkan bilgilerin sonucuna nazaran alanın ehemmiyetini tespit ettik. Müze Müdürlüğümüzün başkanlığında ve Prof. Dr. Mehmet Işıklı’nın danışmanlığında hafriyata başladık. Tüm müze uzmanların nezaretinde kurtarma kazılarımızı tamamladık. Bu yıl itibariyle alanın üzerini kapatacağız. Önümüzdeki yıl ise kaldığımız yerden devam edeceğiz” diye konuştu.